DSC03934 resize

Podstawy wyróżniania kultury pomorskiej    •    327

I , hież i do cmentarzysk kurhanowych występiyących na Pomorzu

■    Wschodnim także w okresie halsztackim D, a więc już w obrębie przez

■    nikogo nie kwestionowanej kultury pomorskiej (por. T. Malinowski I |969. s. 14 16). Okoliczność ta była zresztą znana osobie wysuwającej I dyskutowany obecnie argument (L. J. Luka 1968, s. 45—46). Jest zatem I oczywiste, że w kwestii kurhanów z okresu halsztackiego C i halsztac-I kiego D na Pomorzu Wschodnim nie można dopatrzeć się występowania | żadnej istotnej odmienności.

Podobnie zresztą fakt, że na cmentarzyskach z okresu halsztackiego I C występują groby skrzynkowe, będące kontynuacją formy grobu znanego na Pomorzu Wschodnim już w młodszej epoce brązu, nie może stanowić argumentu na rzecz rozdzielenia kulturowego materiałów archeologicznych z obu okresów halsztackich. Wiadomo bowiem powszechnie, że groby te są nader charakterystyczne dla cmentarzysk z okresu halsztackiego D. Jeśli zatem można byłoby dopatrywać się w tym zakresie jakiejś odmienności, to tylko właśnie w tym, że groby skrzynkowe, licznie reprezentowane na cmentarzyskach z okresu halsztackiego C, jeszcze bardziej upowszechniąją się w następnym okresie (por. T. Malinowski 1969, s. 17—18 i 20—23). Odmienność tę trudno jednak uznać za istotną.

Kolejny argument w twierdzeniach o odmienności kulturowej materiałów z okresu halsztackiego C i halsztackiego D głosi, że w tym starszym okresie na cmentarzyskach spotykamy się jedynie z grobami 1- i 2-popielnicowymi. Nie jest to prawda, gdyż znane są wówczas groby z większą ilością popielnic, co w innym miejscu stwierdza osoba wysuwająca ten argument (np. L. J. Łuka 1966, 's. 36 Borowiec, gm. Kartuzy, s. 52 Bychowo, gm. Gniewino; por. także T. Malinowski 1969. s. 47). Jest natomiast faktem, że w okresie halsztackim D wyraźnie zwiększa się ilość grobów wielopopielnicowych, przy czym są wśród nich także liczne groby kilkunasto- a nawet i kilkudziesięciopopielnico-we, jakich brak jest w materiałach z okresu halsztackiego C (T. Malinowski 1969, s. 47 49 i 53). Jakkolwiek też w okresie halsztackim D nadal częstym zjawiskiem są groby 1- i 2-popielnicowe, to przytoczony poprzednio fakt może stanowić o pojawieniu się dosyć istotnej odmienności, rozdzielającej materiały z obu okresów halsztackich.

Dalszy argument jest związany z podobieństwem ceramiki kultury łużyckiej do tej, która miałaby należeć już do początkowej fazy kultury pomorskiej na Pomorzu Wschodnim. Istotnie, jest tak w wielu przypadkach, na co zresztą dawno już zwracali uwagę badacze zajmujący się ową problematyką i co nie przeszkadzało im pierwotnie łączyć ceramiki z okresu halsztackiego C z odrębną kulturą kulturą pomorską (poi _nP. J- Ko.trzew.kl 1958, ». 204 214; L. J. Luka 1965, s. 564). Niewątpliwie