39659 Struktura klasowo warstwowa

Struktura klasawo~warstwowa 121

..Klasa niższa”, w której składzie znajdują się: rolnicy indywidualni: (zwłasz cza posiadacze małych i średnich gospodarstw), robotnicy wykwalifikowani i niewykwalifikowani słabo lub źle prosperujących zakładów pracy, robotnicy rolni bezrobotni.

Pojawiają się głosy* sygnalizujące istnienie tzw. under class. w której składzie znajdować by się miał zbiór ludności miejskiej, niedostosowanej społecznie. żyjącej z zasiłków, zapomóg i przestępczości, której jednocześnie odpowiada jakoś ten styl życia na marginesie społeczeństwa. Trzeba tu zaznaczyć, że wymieniana niejednokrotnie, zwłaszcza przez polityków, jako upośledzona kategoria „emerytów i rencistów” faktycznie jest zróżnicowana pod Względem dochodów, kwalifikacji i stylu życia, mieszcząc się zarówno w ..klasie średniej,” „niższej”, iak i tejże under class jes- niewątpliwym faktem wzrost liczby osób. korzystających z pomocy społecznej, jeśli w roku 1985 skorzystał* . niej, w jakiejkoi wiek formie. 1106 tys. osób, to w 1993 było takich osób już 3001 tys. Stałe zasiłki odpowiednio - pobierało w 19S5 roku 54 tys. osób. a w roku 1993 aż 136 tys W. Warzywoda-Kruszyńska szacuje liczbę bezdomnych w Polsce na okoio pól miliona osób²' .

Ten sposób ujęcia struktury społecznej, o którym mowa wyżej, jest zasadniczo różny od k 1 a.sowo-warstwowego. mieszczącego się w tradycji funkcjonalnego rozpatrywania członów struktury. Przyjmując to stanowisko, trudno jest mówić o społecznej „górze” czy „dole”- choć pewne możliwości interpretacyjne po jawiają sic - gdyż na jego gruncie wyróżniane są pewne człony społeczeństwa, które pełnią inne funkcje społeczne, niezbędne dla danego społeczeństwa jako pewnej całości. Trudno jednakże jest zgodzić się z koncepcją wyróżniania we współczesnej Polsce aż siedmiu klas (przy czym nie ma w niej miejsca dla klasy chłopskiej), nawet przy zastosowaniu tak szczegółowych kryteriów, jak: własność środków produkcji, kontrola środków produkcji, wiedza teoretyczna i praktyczna Autorzy książki Struktura społeczna a osobowość²' wyróżnili następujące klasy: właścicieli, samodzielnych, kadrę kierowniczą, bezpośrednich kontrolerów pracy, ekspertów, pracowników umysłowych niższego szczebla, pracowników fizycznych. Bardziej przekonując;! koncepcję zarysował W Wesołowski, który wy różnił pięć klas wyłaniających się w polskim społeczeństwie współczesnym ze względu na odmienny udział w zasobacłi ekonomicznych, wiedzy i władzy. Są

⁵⁵ K. Wód:, Under class m* starych dzielnicach przemysłowych miast Górnego Śląska, i w; i Stare i nowe struktury społeczne w Polsce, 1.1. Miasto. Lublin 1994. 1 Machaj i J. Styka (red.).

Maty Rocznik Statystyczny GUS. Warszaw* 1995. tab.!2/l3ł9. s. 171. \V. Warzywoda-lćni szynska, J.Grotowska-Lcdcr. Łódzka bieda, (w:) Zbiorowości terytorialne i więzi społeczne. P Starosta (red,) Lodź 1995, .s.143.

^:?K. M. Słomczyński. K. Janicka. B.W. Mach. W. Zaborowski: Struktura społeczna i osobowość. Psychologiczne funkcjonowanie jednostki w warunkach zmiany społecznej. Warszawa 1996. s 50-51