35011 Obraz (1579)

2K0 Analiza wyniku ImanNOwego w wielkościach ho/,względnych i względnych

Zgodnie z obowiązującym układem rachunku zysków i strat licznik wskaźników rentowności może zawierać następujące rodzaje wyniku finansowego:

•    zysk brutto ze sprzedaży;

•    zysk ze sprzedaży;

•    zysk z działalności operacyjnej;

•    zysk z działalności gospodarczej;

•    zysk brutto;

•    zysk netto.

W zależności od tego, jaki zysk zostanie uwzględniony w obliczeniach, rentowność będzie dotyczyła różnych poziomów działalności przedsiębiorstwa (działalności operacyjnej podstawowej, działalności operacyjnej, działalności gos podarczej, całej działalności).

W przypadku zysku netto wielkość wskaźnika rentowności wiąże się z tul działywaniem wszystkich obszarów, tj. działalności operacyjnej, finansowej i zda rżeń nadzwyczajnych oraz polityki fiskalnej państwa. Rentowność oparta na zysku brutto (a także zysku z działalności operacyjnej i zysku z działalności gospodarczej) nie uwzględnia wpływu fiskalizmu państwa.

Ponadto w konstrukcji wskaźników rentowności można uwzględnić inne kategorie dodatniego wyniku finansowego, np. zysk przed spłatą odsetek i opodal kowaniem (EBIT), zysk po opodatkowaniu, ale przed spłatą odsetek, zysk netlo powiększony o amortyzację (nadwyżkę finansową), dywidendę.

Biorąc pod uwagę przyjętą podstawę odniesienia (mianownik), wyróżnia się dwie grupy wskaźników rentowności³:

•    wskaźniki rentowności obrotu (sprzedaży);

•    wskaźniki rentowności zaangażowanych zasobów.

Konstrukcja wskaźników pierwszej grupy, czyli wskaźników rentowności obrotu, przedstawia się następująco:

l

Zysk

Obrót (przychody, koszty)

x 100.

Wskaźniki rentowności obrotu, nazywane także wskaźnikami rentowności sprzedaży, stanowiąc stosunek zysku do osiągniętych przychodów lub poniesionych kosztów, odzwierciedlają efektywność zużycia zasobów majątkowych (kapitału) i zasobów osobowych zaangażowanych w działalności przedsiębiorstwa.

Wskaźniki rentowności zaangażowanych zasobów stanowią relacje zysku do przeciętnego stanu aktywów (majątku), kapitału, zatrudnienia:

l

Zysk

Przeciętny stan zasobów majątkowych (kapitału) i osobowych

x 100

i wyrażają opłacalność angażowania zasobów.

M. Sierpińska wymienia trzy aspekty rentowności: rentowność sprzedaży (handlową), rentowność majątku (ekonomiczną) i rentow-ność kapitałów' własnych (finansową); zob. [Sierpińska, Jachna 2002, s. 103).

Wskaźniki rentowności powinny być porównywane z różnymi podstawami odniesienia, a więc nic tylko /. danymi planu czy ze wskaźnikami okresów ubiegłych, lecz także ze wskaźnikami osiąganymi przez podobne przedsiębiorstwa tej samej branży i ze wskaźnikami średnimi dla branży.

9.3. Charakterystyka wskaźników rentowności

W grupie wskaźników rentowności obrotu można wyróżnić następujące ich rodzaje:

•    wskaźniki stanowiące relacje zysku do przychodów;

•    wskaźniki stanowiące relacje zysku do kosztów;

•    wskaźniki stanowiące relacje kosztów do przychodów.

Wśród wskaźników rentowności stanowiących relacje zysku do przychodów

najczęściej oblicza się:

•    wskaźnik rentowności sprzedaży uwzględniający zysk brutto

I    Zysk brutto

---x 100;

Przychody ogółem

• wskaźnik rentowności sprzedaży uwzględniający zysk netto

I    Zysk netto

---x 100.

Przychody ogółem

Wskaźniki te przedstawiają wielkość zysku przed opodatkowaniem i po opodatkowaniu, przypadającą na jednostkę przychodów (np. 1 zł). Informują one o udziale zysku w przychodach. Im wyższy jest poziom tych wskaźników, tym wyższa rentowność sprzedaży, a zatem korzystniejsza sytuacja finansowa przedsiębiorstwa.

Pierwszy z wymienionych wskaźników, oparty na zysku brutto, w którym jest zawarta część efektów' finansowych przedsiębiorstwa przekazywana w formie podatków do budżetu państwa, jest stosowany przede wszystkim do oceny rentowności przedsiębiorstwa lub gałęzi gospodarczych z punktu widzenia gospodarki narodowej. Różnica w poziomie tego wskaźnika i wskaźnika uwzględniającego zysk netto tkwi w polityce fiskalnej i w'ynika ze wzrostu lub zmniejszenia obowiązkowych obciążeń wyniku finansowego.

Wskaźniki te w spółce BO kształtowały się następująco:

Rok ubiegły	Rok bieżący	Różnica
3942	5 462
x 100 - 6.57%	X 100-7,65%	+ 1.08%
59 996	71 363
2 830	3 923
-x 100 = 4,72%	x 100- 5.50%	+ 0,78%
59996	71363