40343 ScannedImage 41

44 Rozdział II. Postacie sacrum

razem ze swoimi licznymi żonami, jego żony i córki mają łapy psów. Tam poluje na niebiańskich stepach, podczas gdy jego żony trudnią się zbieractwem. Otacza go liczne grono synów i córek. Postać Altjira jest efektem zlania się, prawdopodobnie pod wpływem chrześcijaństwa, pozbawionego kultu bóstwa nieba (podobnego Atna-tu Kaitish) i stwórcy świata z postacią przodka {altjira oznacza też totem matki), najczęstszego bohatera mitów. Cały świat należy do Altjira. Rządzi wiatrami i pogodą. Gwiazdy to światła jego obozowisk, niebo jego domem, deszcz to jego łzy. Według Spencera i Gillena, termin Altjira odnosi się do Czasu Snu Alczeringa. Jeśli więc Strehlow nie był nadgorliwy w poszukiwaniu boga-Stwórcy, to Altjira, podobnie jak Tukura u Loritja jest osobowym wymiarem Czasu Snu.

Narrinyeri są najbardziej wysuniętym na zachód plemieniem, u którego spotkać można postać Boga, przodka i Wszechojca³¹. Jego imię zapisuje się Nurundere, Nurrundere, Nurunduri, Ngurunderi bądź Martummere. Nurundere to tyleż twórca wszystkiego i bóg, co przodek-heros kulturowy. Spłodzili go ziemscy rodzice. Niegdyś wyprowadził swój lud z dawnych siedzib nad rzeką Darling do obecnych u ujścia Murray (dla antropologów o orientacji etnohistorycznej mit ten jest dowodem na dawną migrację tego plemienia), podarował swemu ludowi wszystkie wytwory kultury, narzędzia do polowania i walki, rozdzielił klanom ziemie, ustanowił rytuały i święta. Miał, jak zwykle bogowie, dwie żony i czworo dzieci, z któiymi odszedł do nieba. Obecnie żyje w niebiańskiej krainie Wyirrewarre lub Wyirrawarre, Waieruwar na Drodze Mlecznej, w której pozostaje bez ruchu; według innej wersji mieszka w Ngurunduwurngirl „Domu Ngurunderiego”. Wzywa się go w czasie polowania, by zesłał dobrą zdobycz, a jego imię należy wymawiać z szacunkiem. Grzmot jest jego głosem, Tęcza znakiem jego obecności. Według A. Meyera³² rządzi Słońcem i Księżycem. Ma postać wysokiego, potężnego mężczyzny lub starca.

W literackim opracowaniu Williama Smitha³³ ukazany jest nie tyle w postaci Najwyższej Istoty, co posłanego przez bezimiennego „Wielkiego Ducha” herosa kulturowego i proroka swego stwórcy przemawiającego w biblijnym stylu, a zarazem utożsamiającego się z nim. Wielki Duch bowiem niegdyś przemawiał z nieba bezpośrednio do ludzi, potem jednak poczuł się zmęczony i posłał Ngurunderi, który byłby awatarem Boga. Głos Najwyższej Istoty zstąpić miał do drzewa gumowego w postaci „wielkiego języka” i odtąd pobrzmiewa w wietrze, burzy i gromie, oraz w kręconych warkotkach wyrabianych z tego drzewa. Jednym z zadań Ngurunderi było wykonanie pierwszej warkotki.

Pojawił się wśród Aborygenów wielki nauczyciel Nurunderi. Został wybrany przez Wielkiego Ducha, przemówił do swego ludu tymi słowami: „Dzieci, istnieje Wielki Duch w górze, którego domem jest niebo. Jego wolą jest, byście go poznali jako ducha wszystkie-

³¹    G. T ap 1 i n, The Narrinyeri, [w:] The Native Tribes of South Australia, Adelaide 1879; W. R. S m i t h, Abońgine Myths and Legends, London 1996 (reprint).

³²    A. M e y e r, The Encounter Bay Tri be, [w:] The Native Tribes of South Australia, Adelaide 1879, s. 200-203.

³³    W. R. S m i t h, op. cit., s. 173.