43700 P4290182

DYSKUSJA

S* hob.

MACIEJ

JANOWSKI

falafca

l . u_Ul|

Chciałbym udm¹ pytanie panu dr. Gh;buckiemu. Czy spór o Kiesy postrtcy*łb> pan piku konflikt dwOth stron, a nie. rak jak Daniel Bcauvo-k. tncnli. tan. Polaków. Rosjan 1 ludności zamieszkującej ta trony? Cty mdtl pan. ie uwurącc się wówczas narody były Marnym przedmiotem, czy podmiotem polityki?

Jeśli chodzi o relacje Polaków i trutych narodów U> Ja chciałbym podkrriliić jsttrui taz wpływ Polska na ruchy narodowa innych społeczeństw. Jarosław I liyrak. wybitny ukraś liski historyk, napisał kiedyś, że dla wschndniei potowy kontynentu Polska odgrywała raka samą rolę jak Francja dla zachodniej. Myślę, żc jesr co pewna — wprawdzie pochlebna dla nas — przesada, ale zgadzam się z tym, iż Polska, ogólnie mówiąc, była tutaj jtmad ntkicin’' idei wolnościowych, tak jak rewolucja francuska na Zachodzie w pierwszej połowic XIX w.

Ważna jest również próba przedstawienia sytuacji Polski w regionalnym kontekście środkowoeuropejskim, co umożliwi znalezienie analogii do pewnych procesów z dziejów Polski, zbyt pochopnie czasem uznawanych za wyjątkowe. Sądzę, te warto porównać sytuację Polski »Węgier. pomimo ogromnego problemu językowego. Przejście od szlacheckiego oporu stanowego przeciwko władzy monarszej do walki niepodległościowej. wahania między ugodową polityką a radykalnym sprzeciwem, konieczność przystosowania się UW. narodu historycznego do sytuacji. ^w której jego pozycja jest zagrożona, co tylko niektóre sfery możliwych Porównań polsko-węgierskich.

Próby porównywania dziejów Polski i krajów sąsiednich są ważne z jeszcze jednego powodu, 'nituj nawiążę do wypowiedzi prof. Gąsow-dżgo m.ui. o języku źródeł. Otóż kiedy porównujemy sposoby, w jakie różne historiografie opisują te same zjawiska, napotykamy bardzo często różnice konceptualne, różnice języka, jakim opisywane są re wydarzenia.

80