44167 Podręcznik Zaręby2

la

poznania się i rozmowy czy tylko formalne stosunki klient-sprzedawca i kontakt wizualny) [szerzej u Przecławskiego K., 159], ( w Turystyka uprawiana przez większość ludzi wiąże się zwykle z bardzo powierz-mym poznawaniem atrakcji kulturowych regionów. Styl życia turystów jest często r. godny i pasywny. Rzadko dochodzi do bliższych i szczerych kontaktów z miejscową ią. Przyjezdni zachowują się inaczej niż mieszkańcy miejscowości turystycznych starają się dostosować do miejscowych tradycji. Zetknięcie się dwóch różnych r może prowadzić do nieodwracalnych zmian obyczajów i wzorców zachowań kańców [61]. Tak zwana akulturacja sprawia, że strona słabsza ekonomicznie g-i wpływom strony silniejszej, przejmując od niej zarówno dobre, jak i złe treści ce zachowań. Prawdziwa miejscowa kultura zanika, a ludzie zmieniają stosunek r:erwotnych tradycji [77, s. 65J. Najbardziej dotkliwie skutki rozwoju turystyki ają społeczności słabsze ekonomicznie i oddalone od wpływu cywilizacji.

Kultura Caatanów a rozwój turystyki w Mongolii

r W Mongolii, w górach Sajan nad jeziorem Chubsuguł, żyje niewielka grupa hodowców

J reniferów, zwanych Caatanami, należących do Tuwińców. Przemieszczają się ze stadami * poszukiwaniu dogodnych miejsc do wypasu zwierząt i żyją z tego, co daje im przyroda i renifery. Są szamanistami, mieszkają w pokrywanych skórą czumach i niewielu z nich dokonywało kiedykolwiek zakupów inną metodą niż wymiana barterowa. W Mongolii obecnie następuje dość intensywny rozwój gospodarki rynkowej. Turystykę uznano za ważny instrument przekształceń społeczno-ekonomicznych kraju, gdyż najcenniejszymi •ego zasobami są nieskażona przyroda i kultura. Tajemnicza kultura hodowców reniferów przyciąga w rejony jeziora Chubsuguł coraz więcej turystów. Można obawiać się, że za cika lat odrębność i unikatowość kulturową mongolskich Tuwińców będzie można poznać jedynie na podstawie książek, artykułów, fotografii lub filmów dokumentalnych⁸.

W miarę wzrostu atrakcyjności turystycznej regionu i napływania coraz większej zwiedzających to, co stanowiło dawniej dla mieszkańców wielką wartość sijną, ideową i obyczajową, zaczyna zmieniać się w atrakcję turystyczną „na edaż”. Komercjalizacja kultury regionalnej prowadzi do jej uproszczenia i zubo-. powstawania kiczu, pojawiania się zjawisk pseudokulturowych [szerzej u Prze-(skiego K„ 160],

Kiedy rośnie popyt na pamiątki, również rzemiosło artystyczne, a więc kultura ifc-ierialna, jest narażone na zubożenie i zniekształcenie. Pośród masowo produkowa-

Wielu współczesnych antropologów kultury stoi na stanowisku, że postulaty zachowania tzw.

!srar,c>jnej kultury ludowej są w rzeczywistości utopią i zaprzeczeniem rozwoju cywilizacji, a traktowanie ■Lanej kultury jako tej prawdziw ej czy autentycznej nie jest zasadne. Trzeba zaznaczyć, że omawiany tu Ć »t*' w turystyki na środowisko kulturowe nie jest rozpatrywany z punktu widzenia filozofii kultury, gdyż jest *: temat zbyt obszerny i polemiczny. Podany przykład z Mongolii ma obrazować, w jaki sposób rozwój łterystyki przyspiesza zanikanie pewnych dziedziczonych po przodkach cech i tradycji. Więcej na temat ^■(Topologicznego spojrzenia na te zagadnienia można przeczytać w publikacjach autorów, takich jak: 0 Cer ord J.. Levi-Strauss C.. Ortega y Gasset. Robotycki C. i in.

27