44448 SSA42129

122 Ttatry Anglii elżbietańskie] (do 1642 rj

4. ma być zbudowana acena 1 garderoby} s „zasłoną albo przykryciem nad rze-'-Czoną sceną"; scena ma mleć 43 stopy długość! i sięgać do „środka dziedzińca".

3. scena ma być „odgrodzona ku dołowi dobrym, mocnym i dostatecznie nowym dębowym obrzeżeniem", a dolne piętro ma być podobnie „odgrodzone", u takie wyposażone „w mocne żelazne pręty".

dumają być, „okna 1 okienka oszklone" w garderobach, a dach ma być kryty aachówkg^

7. wszystko musi być zrobione tak jak w teatrze „Globe", z tym wyjątkiem, te słupy zrębu i sceny powinny być „kwadratowe i obrobione na pilastry, z rzeźbionymi ozdobami zwanymi Satyrami, które mają być umieszczone 1 przymocowane na szczycie każdego z rzeczonych słupów".

Podane tu wskazówki można porównać z danymi przedstawionymi na rysunku De Witta, a dla uzyskania pełnego obrazu należy wziąć pod uwagę jeszcze przynajmniej dwa z pozostałych szkiców. Galenę nad sceną podzieloną na loże wyraźnie pokazuje rycina z Poorany (il. 58), tutaj jednak zasłony zakrywają tylną ścianę sceny, podobnie jak na szkicach z Messaliny i The Witt*. Trzeba zwrócić uwagę, że zarówno na rycinie z Parany, jak i z Messaliny scena zwęża aię ku przodowi i chroni ją niska balustrada.

58- SCENA Z XVII W.

Przechodząc obecnie do samych sztuk, przekonujemy się, że sceniczne wskazówki czasami potwierdzają typ sceny przedstawiony na rysunku De Witta, a czasem są z nim w sprzeczności 1. Przede wszystkim wiadomo nam o trzech drzwiach w tylnej ścianie, być może z dodatkowymi wejściami z obu stron sceny. Tak więc w Patient Crissell autor każe, by Urcenze i Onophrio weszli „różnymi drzwiami, a Farneze środkowymi”, istnieją zaś też liczne wskazówki dotyczące wejścia lub wyjścia ,7 boków” sceny. 2. Wiemy, że środkowy otwór w tyle sceny był dość szeroki, by znajdująca się za nim część sceny mogła służyć jako scena wewnętrzna. Wskazówki żądające użycia tej wewnętrznej sceny są tak liczne i były tak często roz-

39. REKONSTRUKCJA TEATRU ELŻBIET AŃ8KIEGO Ryftuiwk s. B. Maritona z dekoracją podobni) do dekoracji w Teatro Ollmplco.

trząsane, że nie zachodzi potrzeba^ przytaczania tu przykładów. 3. Ze wskazówek scenicznych widać, że .galeria ponad sceną była używana nie tylko przez widzów, ale także przez aktorów i muzykantów. Galeria jako całość mogła przedstawiać mury miasta, a poszczególna „loża'’ mogła być oknem w jakimś domu, skąd jego mieszkaniec zwracał się do postaci stojącej niżej koło drzwi. 4. Gdzieniegdzie pod dachem lub „zasłoną”, lecz przed galerią, bywały „niebiosa”, z których można było spuszczać krzesła albo podobne przedmioty. Już w 1584 r. Higgins określał „niebiosa” v/ swoim Nomenclatorze jako „przestworza, czyli udane niebo ponad sceną, skąd ukazywał się lub przemawiał jakiś bóg”.

Na podstawie tych wskazówek scenicznych musimy więc zasadniczo zmienić naszą koncepcję publicznego budynku teatralnego pod gołym niebem. Musimy wyobrazić sobie; kolisty lub prostokątny teatr z galeriami dla widzów z wielką sceną wzniesioną w środku parteru, czyli orchestry, zamkniętą z tyłu ścianą niewątpliwie ozdobioną architektonicznie i posiadającą jedne duże drzwi i dwa małe otwory, a może też i dwoje drzwi w ścianach bocznych, dach nad sceną, oparty na starannie wyrzeźbionych i pomalowanych filarach, oraz okna nad sceną, z których mogli patrzeć widzowie albo przemawiać aktorzy (il. 59). ^r