14
ANDRZEJ KOWALCZYK
kulturową sensu largo można definiować jako wszystkie formy zachowań turystów, gdyż leżące u ich podstaw potrzeby i preferencje zawsze wynikają z uwarunkowań o charakterze kulturowym (np. posiadanego przez turystę systemu wartości), niezależnie od tego czy zachowania te wynikają z zainteresowania turystów tzw. walorami kulturowymi, czy też innego rodzaju walorami turystycznymi (np. przyrodniczymi).
Zbliżony pogląd reprezentuje H. Hughes (2003,52-53), według którego turystyka kulturowa może być rozumiana na cztery sposoby:
• uniwersalny - gdy wychodząc z definicji kultury (traktowanej jako „całokształt wartości, idei, postaw i innych symboli znaczeniowych”) przyjmuje się, że jakikolwiek wyjazd turystyczny związany jest z koniecznością zetknięcia się z kulturą odwiedzanego miejsca (turystyka jako spotkanie kultur);
• szeroki - wtedy pod pojęciem „turystyka kulturowa” mieszczą się zainteresowania turystów sztuką i rękodziełem, religią, ubiorem, historią danego miejsca, pracą zamieszkujących je ludzi, ich sposobami żywienia, językiem, zwyczajami, rzemiosłem, architekturą, odwiedzanie ogrodów zoologicznych (? - przyp. A. K.), jak również obserwowanie życia zwierząt (? - przyp, A. K.);
• wąski - wówczas na turystykę kulturową składa się z jednej strony zainteresowanie turystów teatrem, muzyką, poezją i innymi sztukami (inaczej arts), a z drugiej strony odwiedzanie miejsc historycznych, oglądanie pomników, zamków i kościołów (czyli materialnego dziedzictwa kulturowego, heritage);
• sektorowy - w tym przypadku może ona oznaczać bądź zainteresowanie turystów sztuką {ort tourism), bądź dziedzictwem materialnym kulturowym (<heritage tourism).
Z polskich autorów na temat zakresu pojęcia „turystyka kulturowa” szeroko wypowiadała się J. Małek, dla której turystyka kulturowa jest określeniem obejmującym wszelkie formy podróży, których głównym motywem jest chęć kontaktu z kulturą w szerokim jej rozumieniu.” (Małek 2003, 20-21). Zdaniem cytowanej autorki w polskiej literaturze przedmiotu można zauważyć dwa podejścia do turystyki kulturowej: w wąskim ujęciu ogranicza się ona do zainteresowania turystów zabytkami kultury materialnej, natomiast w szerszym ujęciu obejmuje zainteresowania turystów wszystkimi przejawami kultury, w tym również współcześnie wykreowanymi atrakcjami (Małek 2003, 21).