49960 Picture2 (5)

mi

tać wierną tej miłości, lecz ulegając matce swej, dworce Dianie von Papenheim, zgodziła się wyjść za mąż za Vernera von Gustedta, który kupił majątek Gardzień w dalekich Prusach, w niedostępnych lasach. I oto piękna młoda kobieta, która przez kilka lat królowała w salonach Weimaru wśród najwybitniejszych i najbardziej utaienowanych ludzi swej epoki, opuściła miasto rodzinne i skazała się na samotność. Może miała już dosyć dworskiego życia? A może wydawało się jej, że jako właścicielka ziemska potrafi więcej zrobić dla prostego ludu niż jako dworka w Weimarze? Zetknęła się z nędzą ludzką i to wśród ludzi, którzy pracowali w jej majątku. A był to lud na poły polski, na poły niemiecki, żyjący w nędzy. Najbliższe przytułki dla chorych i biednych leżały o całe mile od Gardzienia, szkoła była zła, nikt się nie troszczył o duchowe życie

dzieci. To ona podjęła trud walki z nędzą wśród pracowników swojego majątku, dostarczała zdrowej i posilnej żywności, dbała o ludzi starych i chorych. Wielkie panie z sąsiednich dworów wyśmiewały działalność opiekuńczą Jenny, ale to jej nie zrażało. I powoli dochodziło do jej świadomości, że za nędzę i ciemnotę prostego ludu odpowiedzialni są przede wszystkim wielcy właściciele ziemscy, którzy stanowili tu władzę i prawo.

-    Prawdziwa „czerwona arystokratka" - stwierdziła z przekąsem Monika.

-    Tak. Bo proszę uwzględnić, że te poglądy wygłaszała dworka książęca i właścicielka dóbr ziemskich. Czemu jednak wyraża się pani o Jenny aż z taką ironią?

-    Bo mówi pan o niej z takim zachwytem, jakby był pan w niej zakochany.

Roześmiałem się.

-    Miała już wtedy pięcioro dzieci i po

ZBIGNIEW NIENACKI

ilustr. EDWARD LUTCZYN dwunastoletnim pobycie w Gardzieniu przeniosła się do Susza. Potem wyjechała z mężem do Berlina, a gdy mąż zmarł, zamieszkała u syna w dalekiej Kurlandii i tam została pochowana. Dopiero jej wnuczka, Liii Braun, podjęła częściowo myśl swej babki i stała się działaczką ruchu kobiecego. Gardzień zaś kupili Do-beneckowie. W wiele lat później córka lekarza z Susza, Anna, wyszła za mąż za Johanna von Dobenecka i zamieszkała także w Gardzieniu. przyjeżdżał tu zapewne jej ojciec, przeczytał książkę Liii Braun, dowiedział się o Jenny von Gustedt i zaczął zbierać pamiątki po tej wspaniałej kobiecie, był bowiem zapalonym kolekcjonerem. Potem, jak pani już wie, Moniko, musiał swoje zbiory ukryć.

Kap, kap, kap - kapała woda do półokrągłego salonu. Za dziurami okien szumiał deszcz i bezlistne drzewa. Owce

21