51884 Obraz (2)

1. HOMO SACER

1.1 Festus w haśle sacer mons w swym traktacie De perborum significatio przechował dla nas wspomnienie o figurze archaicznego prawa rzymskiego, w której charakter sakralności łączy się po raz pierwszy z życiem ludzkim jako takim. Tuż po zdefiniowaniu Mons Sacer, którą lud w chwili buntu poświęcił Jowiszowi, dodaje:

At homo sacer is est, quem populus iudicavit ob malefi-cium; neque fas eum immolari, sed qui occidit, parricidi non damnatur; nam lege tribunicia cavetur „si quis eum, qui eo plebei scito sacer sit, occiderit, parricida ne sit”. Ex quo quivis homo malus atque improbus sacer appellari solet¹.

Wiele dyskutowano na temat sensu tej enigmatycznej figury, w której niektórzy chcieli widzieć „najstarszą karę rzymskiego prawa karnego”², której jednak intere-pretacja jest skomplikowana, ponieważ figura ta skupia

1

   Świętym człowiekiem jest jednak ten, kogo lud osądził za przestępstwo; i nie godzi się składać go w ofierze, lecz ten, kto go zabije, nie będzie skazany za zabójstwo; w prawie trybunów bowiem postanawia się: „jeśli ktoś zabije tego, kto poprzez uchwałę zgromadzenia plebeju-szy stał się święty, niech nie będzie uważany za zabójcę”. Z tej racji zwykle każdy zły i niegodziwy człowiek jest nazywany świętym.

2

   H. Bennett, Sacer esto, „Transactions of the American Philological Association” 1930, t. 61, s. 5.