48354 sowa
8

Osoby ze znacznym upośledzeniem umysłowym charakteryzują się tak niskim poziomem rozwoju umysłowego, że nauka czytania, pisania, czy liczenia jest całkowicie niemożliwa. Potrafią one natomiast opanować wiele prostych czynności życia codziennego oraz proste prace wchodzące w skład nieskomplikowanych zawodów.

Osoby upośledzone umysłowo w stopniu umiarkowanym i znacznym nie są zdolne do samodzielnego życia i wymagają opieki osoby drugiej.

Osoby z głębokim stopniem upośledzenia umysłowego zdolne są tylko do opanowania pojedynczych czynności w wyniku indywidualnych oddziaływań rehabilitacyjnych, lecz wyniki są na ogół znikome.

D. Zdolność do nauki i pracy osób z upośledzeniem umysłowym

Przedstawione charakterystyki osób umysłowo upośledzonych dają także ogólną odpowiedź na pytanie o ich możliwości i ograniczenia zawodowe, które są bardzo zróżnicowane, z tym, że osoby w głębokim stopniu upośledzone nie są zdolne do żadnej pracy.

Zdolność do pracy osób lekko upośledzonych umysłowo

W najkorzystniejszej sytuacji są osoby lekko upośledzone umysłowo, ponieważ ich zdolność do pracy jest stosunkowo najmniej ograniczona. Występują u nich jednak znaczne ograniczenia w zakresie orientacji na stanowisku i w miejscu pracy, a przede wszystkim w procesach decyzyjnych. U podstaw tych ograniczeń leżą: niska organizacja procesów percepcyjnych i niedorozwój czynności umysłowych istotnych przy podejmowaniu decyzji. Stąd nie mogą one wykonywać zawodów wymagających pełnej sprawności umysłowej i samodzielności. Dotyczy to głównie zawodów umysłowych, w wykonywaniu których przeważają procesy orientacyjne i decyzyjne. Są one natomiast zdolne do wykonywania zawodów i prac polegających głównie na wykonawstwie, które nie wymagają wiele pomysłowości, inicjatywy : podejmowania decyzji. Największe możliwości oferowania tego rodzaju prac mają zakłady produkcyjne (K. J. Zabłocki, 1996, s. 46 i dalsze).

Osoby umysłowo upośledzone w stopniu lekkim mogą także wykonywać wiele zawodów rzemieślniczych w warsztatach prowadzonych przez specjali-stów. Niewątpliwie duże możliwości pracy dla tych osób stwarzają spółdzielnie inwalidów w zakładach zwartych. Poza tym rolnictwo, ogrodnictwo i hodowla zwierząt, to również dziedziny, w których osoby umysłowo upośledzone w stopniu lekkim znajdują często najlepsze dla siebie warunki zatrudnienia.

Osoby te mogą napotykać na pewne trudności w społecznej adaptacji do środowiska pracy. Chociaż wykazują silną potrzebę normalnych kontaktów społecznych, to jednak mają trudności w ich nawiązywaniu i utrzymaniu. Powodem tego jest poczucie niższości, podejrzliwość wobec innych osób, brak

147