59864 SDC10591

Religia 77

współczesne im zdarzenia były tylko niedoskonałym echem ..pierwszego razu^- lub „pierwszej chwili”, czyli wyłonienia się pierwszego skrawka lądu z pierwotnych wód (Praoceanu) nicości. Z tego pierwszego lądu - Prapagórka - wyrosła życiodajna siła Słońca, od którego pochodzi reszta stworzenia. Każdą nową świątynię uważano za fizyczny przejaw momentu stworzenia, a odniesienia do niego znajdowały się w samej architekturze świątyni. Uważano na przykład, że podwyższony poziom ziemi pod sanktuarium odzwierciedla model Prapagórka.

Główna świątynia Słońca znajdowała się w mieście Heliopolis legipskie lunu). będącym dzisiaj zaledwie przedmieściem Kairu, i mieściła święty kamień benben, który wyglą-;,i miniaturowy, kanciasty wzgórek mniej więcej o kształcie minipiramidy. Nazwę ben-, i : w ano lśniącym kamieniom wieńczącym piramidy, czubom obelisków oraz •m umieszczanym ponad kaplicami grobowymi. Jedną z form. pod którą ■ a lało się lub rodziło w przestworzach, stanowił benu - ptak podobny do cza-ż. czczony w świątyni w Heliopolis, który przekształcił się później w Feniksa legendy. Wymienione słowa egipskie należą w tym języku do grupy pocho-i wnika ueben, czyli “świecić’, co wskazuje na zajmowanie przez Słońce ccn-jsca w wierzeniach dotyczących stworzenia. Pierwotny bezkres wód i Słońce >rcy miały w' nich stałe miejsce, ale tajemnicę stworzenia można było przedsta-/ ne sposoby, zawsze charakteryzujące się poetycką sugestywnością. Mógł to być i >! u a wzbijającego się do lotu z. pierwszego stałego skrawka lądu. który wyłonił się z wód; I .gipcjanie pisali też o wyłonieniu się młodego boga-Stwórcy z kwiatu lotosu, mającego najsilniejszy i najsłodszy zapach, dający tchnienie życia. Słońce - po egipsku re - jako bóg Re dominuje w tekstach religijnych jako najwyższe ucieleśnienie władzy, a jest przedstawiane przede wszystkim pod postacią sokola, który stanowi doskonały symbol władzy na słonecznym niebie Egiptu.

Bóg-Słońcc w swym głównym sanktuarium w Heliopolis nosił imię Atum ( wszystko^-), oznaczające nienaruszalną całość spraw, aby podkreślić prymat tego boga nad resztą stworzenia. Ażeby wyrazić suwerenną władzę Atuma nad światem. Egipcjanie przedstawiali go jako faraona, czyli pod postacią człowieka w podwójnej koronie Obydwu Krajów. Atum był osobnikiem męskim (i podobnie wszyscy późniejsi władcy powinni być mężczyznami), ale zrodził z siebie następne pokolenie bóstw: Szu - konserwującą siłę suchego powietrza i światła - oraz. Tefnut - niszczącą siłę wilgoci. Podział stworzenia na więcej niż jeden byt stanowił taką samą tajemnicę, jak samo stworzenie, i również był przedstawiany na różne sposoby. Atum miał stworzyć Szu i Tefnut przez masturbację albo z. tajemniczej siły stwórczej określanej czasami jako żeńskie dopełnienie stwórcy o imieniu łusaas (“ona przybywa i wzrasta’), a czasem identyfikowanej jako Heka ('siła magiczna’), łusaas pojawia się w Heliopolis jako małżonka Atuma; była też znana pod imieniem Nebet-Hetepet (“pani Hctepet’), czyli pani sanktuarium heliopołitańskiego. W czasach Nowego Państwa łusaas i Nebet-Hetepet stały się istotami na tyle samodzielnymi, że były czczone osobno i przedstawiane w ikonografii obok siebie. Od Szu i Tefnut pochodzi trzecia generacja bóstw, o bardziej wyrazistych formach, czyli ziemia (ieb i niebo Nut. Kiedy Gcb i Nut wydali dwie kolejne pary bogów i bogiń, zostali rozdzieleni przez powietrze Szu. co ukazywano na sarkofagach i papirusach z czasów XXI dynastii. Ostatnie z. wymienio-