59894 KI7

Negocjatorzy indyjscy

Dzisiejsza kultura Indii to istny palimpsest nakładających się na siebie warstwa po warstwie wpływów, które ją uformowały: pradawnych tradycji hinduistycznych, obyczajów islamskich przyniesionych tu przez muzułmańskich zdobywców z Azji Środkowej i pozostałości z doby panowania brytyjskiego. Liczące miliard mieszkańców Indie są drugim co do liczby mieszkańców krajem świata. Mają też niezwykle złożoną kulturę — wielojęzyczną, wielonarodowościową i wieloreligijną.

W użyciu jest około 800 języków, nie licząc dialektów. Czternaście z nich to języki wymienione w konstytucji jako urzędowe. Wprawdzie dominuje hindi, jednak inne języki urzędowe też odgrywają dużą rolę. Na przykład na świecie jest więcej ludzi mówiących po bengalsku niż ludzi, dla których językiem ojczystym jest rosyjski.

Co się tyczy religii, to większość Indusów stanowią hinduiści, ale przeszło 100 milionów ludzi wyznaje islam. Do wyznawców innych religii należą między innymi sikhowie, buddyści i chrześcijanie.

Język interesów. Wprawdzie hindi jest najważniejszym miejscowym językiem, jednak posługuje się nim swobodnie tylko mniej więcej jedna trzecia ludności. Trudna do wyobrażenia mozaika lingwistyczna sprzyja uczynieniu z angielskiego lingua franca kraju; mówi nim płynnie większość tutejszych biznesmenów.

Ale uwaga! Używana w Indiach cudowna odmiana angielskiego jest naszpikowana lokalnymi terminami, które czasami wprowadzają w błąd cudzoziemskich gości. Jeśli twój wspólnik nadmienia o braku [lack] rupii, to może mówić o lakh rupii, czyli o 100 000 jednostek tej waluty. A jeżeli twoja klientka zaszokuje cię mówiąc, że właśnie „wylała” [fired] swojego asystenta, bądź spokojny, Znaczy to tylko tyle, że udzieliła mu reprymendy.

Chociaż znajomość angielskiego wystarcza do załatwiania interesów, to jednak wielu pracujących tu cudzoziemców uczy się języka regionu, w którym mieszkają. Na przykład autor tej książki uznał pisaną wersję hindu za użyteczną do odczytywania znaków drogowych, a mówioną — do pytania o kierunek i porozumiewania się z taksówkarzami.

Znajomość hindu w podstawowym zakresie przydała się także przy kontrolowaniu produkcji w fabrykach, których kierownictwo zawsze oświadczało: „Och, nie ma problemu! Dostawa będzie na czas, jakość jest doskonała”. Ale kiedy szef znalazł się poza zasięgiem słuchu, i pytałem majstra w języku hindi, jak się sprawy mają, udzielona szeptem odpowiedź nazbyt często brzmiała: Sahib, muskil hail, co oznaczało, że będzie z tym duży problem.

Rola hierarchii, statusu społecznego i systemu kastowego. Ogólnie biorąc, Indusi wykazują szacunek dla płci, wieku i pozycji społecznej. Oczekuje się, iż ludzie młodsi będą ulegli wobec starszych; innymi słowy, siwe włosy podnoszą człowieka w hierarchii. Hindus przynależy do kasty, w której się urodził. Nie może się wznieść wyżej na drabinie kastowej robiąc doktorat, obejmując wysoki urząd czy stając się milionerem. Około 14 procent Hindusów nie wspina się nawet na najniższy szczebel drabiny kastowej. Są to niedotykalni, zwani haridżanami [dziećmi Boga].

Stosunek do czasu. W języku hindi słowo kal znaczy zarówno „wczoraj”, jak i „jutro”, a kal-kal — zarówno „przedwczoraj”, jak i „pojutrze”. Tym samym kal jest trafnym symbolem Indii — kraju, którego przyszłość podkopują pozostałości biurokratycznej przeszłości. Trzeba uzbroić się w cierpliwość na tym rynku, zwłaszcza gdy ma się do czynienia z oficjelami.

Licz się z tym, że w urzędzie państwowym będziesz zmuszony czekać na osobę, z którą jesteś umówiony, pół godziny lub godzinę bez jakichkolwiek grzecznościowych przeprosin. Spotkanie będzie przypuszczalnie co parę minut przerywane, gdyż zapracowany urzędnik siedzący po drugiej strony biurka będzie odbierał telefony, podpisywał sterty dokumentów i przyjmował nagłych gości.

Byłoby błędem interpretować takie zachowanie jako niegrzeczne lub odzwierciedlające niedbałość w pracy. W Indiach urzędnicy mają

137