60097 p1080018 (4)

Obserwując przyrodę, uzupełniaj;) wiadomości z roku ubiegłego z.wią/nnc z rozwojem rołJin i stopniowo uprawiają res/tę ziemi na twych /agonkach. siejąc pozostałe rodzaje zbóż: jęczmień, owies oraz len. konopie i ziemniaki. W tym roku praca dzieci na roli będzie łatwiejsza, gdyż tylko ziemniaki trzeba okopać, a z lnu i konopi powyrywać chwasty. Gras ten wykorzystują jednak dzieci na urządzanie wycieczek naukowych nad t^(iwiai roślinny i zwierzęcy w stawie, hodowanie roślin i zwierzą! wodnych w akwarium), na lakc (sianokosy), nad rzekc i do lasu^w celu zaobserwowania życia roślin i zwierzą I. /dobyło materiały lub zaobserwowane na wycieczkach zjawiska będą lematami specjalnych pogadanek, utrwalonych przez modelowanie lub interpretację graficzną (nalc-pianfci) bądź przechowywanie naturalnych okazów (np. zbiory kamieni, muszli itp.). Rzecz prosta, że w ciągu roku szkolnego nasunie się mnóstwo tematów, których źródłem będzie świat ożywiony i nieożywiony; jedne z nich będą naturalnym uzupełnieniem poruszanych tematów zasadniczych, inne zaś będą omawiane jako temuty okolicznościowe, często nic mające nawet nic wspólnego z zasadniczym ośrodkiem zainteresowań.

Przed ukończeniem roku szkolnego dzieci należy poinformować o tym. aby te, które pozostają na miejscu w czasie wakacji, zajęły się żniwami na zagonkach szkolnych, te zaś, które wyjeżdżają na wieś. mają za zadanie zaobserwować, juk w czasie żniw przebiegają prace połowę. Po.pow£Qęic z wakacji mają przywieźć da szkoły zebrane przez siebie okazy zbóż i traw*

Poziom Ul

Ośrodkiem zainteresowania na poziomie III będzie dziecko i przyroda. » szczególnym uwzględnieniem „przetwarzania" świata roślinnego i zwierzęcego oraz zwróceniem.uwugj na potrzebę współpracy- Bezpośrednio po przyjc/dzic dzieci wypowiadają się na temat wykonanych przez siebie w czasie wakacji prac w ogrodzie szkolnym względnie poczynionych na wsi obserwacji, a po obejrzeniu plonów swej pracy udają się na wieś celem poinformowania się o dalszych pracach rolnika. Po otrzymaniu wyczerpujących informacji układają plan dalszej pracy, według którego najpierw omlacają wyhodowane przez siebie zboża, len i konopie (robią w tym celu cepy z drzewa), następnie len i konopie wiążą w snopy i na dwa tygodnie wkładają do wody. zebrane zaś ziarno przechowują w uszytych przez siebie workach z napisami. Kiedy len i konopie będąmokły w wodzie, dzieci wykopią ziemniaki, złożą je do piwnicy, obserwując przy tym - podobnie jak w roku poprzednim - różnice zachodzące między ich zbiorami, a zbiorami rolnika. Celem głębszego zrozumienia tego zagadnienia urządzamy z dziećmi wycieczki na wieś, aby mogły zaobserwować możliwie różne rodzaje ziemi (w każdym razie należy zwrócić uwagę na glebę gliniastą i piaszczystą), przy okazji poznają niektóre jej właściwości (np. przepuszczalność

wody - doświadczenie). Następnie. n może nawet równocześnie z tym zagadnieniem. dzieci wracają do rozpoczętej pracy przy lnic: wyjmują go z wody. rozwieszają na żerdziach w kierunku słońca, obserwując przy tym zmiany •powodowane moczeniem lnu. Zwiać-* uwagę na wygląd, zapach, kolor itp . po czym udają się znowu na wycieczkę na wieś celem poznania narzędzi potrzebnych do dalszej przeróbki. W czasie suszenia lnu i konopi przygotowują międlice i grzebienie (międlice z drzewa, grzebienie zaś przez nabicie gwoździ do równych i gładkich dcs/czulck). po wysuszeniu zaś lamią len i konopie, potem jc wyczesują. obserwując jednocześnie skład łodygi (paździerze jako kora. wewnątrz włókna) i segregując materiał na przędzę i pakuły. Po wyczcsamu próbują kręcić nitki z otrzymanych włókien, ponieważ jednak praca ta niezupełnie im się udaje, wybierają się znowu na wieś. gdzie poznają dalszy przebieg pracy (łącznie z wyrobem płótna). Zaznajamiają się równocześnie z potrzebnymi im narzędziami (kołowrotek, warsztat tkacki). Po ich przygotowaniu wyrabiają nki i płótno, a z pakuł sznurki względnie z kcaopi powrozy (wycieczka do powrożnika).

W czasie tej pracy przekonują się jednak, jak wolno i mozolnie ona postępuje i jak marne daje wyniki, poznają więc udoskonalenia, jakie człowiek z czasem wprowadził. Zaznajamiają się z urządzeniami i pracą, w fabryce (wycieczki), gdzie, poza zapoznaniem się z warunkami pracy zbiorowej, zauważą nowy. u nas nie produkowany surowiec do wyrobu materiałów odzieżowych - bawełnę. W fabryce otrzymują kilka ziaren bawełny, obserwują je. poznając przy tym z rycin i obrazów cale drzewo i próbują (podobnie jak z lnu) zrobić kawałek materiału. W czasie wycieczki do fabryki wyrobów bidiźnianych dzieci zauważą również wyrób materiałów kolorowych, co także - jeśli zainteresuje to dzieci - należy wykorzystać wykonując odpowiednie próby farbowania całkowitego materiału, a także wytwarzając w klasie na przykład materiały pasiaste. Skoro już raz dzieci rozpoczęły tego rodzaju pracę, należy ją kontynuować, zwracając uwagę na różnicę, jaka zachodzi między mitmibnu letnimi a-zimowymi i przechodząc w ten sposob do wyrobu materiałów wełnianych. W tym celu dzieci zaznajamiają się (naturalnie w czasie wycieczki) z kolejnością prac związanych z wykonaniem materiału wełnianego: strzyżenie owiec, mycie wełny, gręplowanie. czesanie, wyrób nici. tkanie - po czym. podobnie jak przy materiałach bidiźnianych. wykonują te prace w klasie i zwiedzają fabrykę. Aby uzupełnić wiadomości z tego działu, zaznajamiają się z wyrobem kapduszy i czapek (pilśń i czapki po wycieczce do czapnika mogą sporządzić w klasie), po czym ujmują syntetycznie cykl .Jtattgubune". zwracając równocześnie uwagę na IPillMPd-ność wykonywanych prac i potrzebę współpracy ImJzj.p/icki temu zrozumieją dobrodziejstwo postępu i kultury.

Ponieważ cykl tematyczny poświęcony ubraniu wypłynął przy okazji omawiania przeróbki lnu i konopi, dla pełnego przedstawienia zagadnienia należałoby przypomnieć, jakie są pozostałości procesu przetwarzania, w szczególności lnu i jego przeróbki na olej. przy czym dzieci poznają zużytkowanie produktów