60355 skanuj0008 (242)

118 Księga pierwsza 1,4

pozycję, z której cel zamierzony można ósiągnąJH Jednakże w następnych częściach rozprawy,' za«! mierzając wznieść gmach jednolity i harmonijny, o ile na to pozwoli własne moje doświadczenie i- obserwacja, spodziewam się zbudować go na podstSM wach o tyle mocnych, że nie będę potrzebował korzystać z podpór łub pali, wbijanych w teren qd kogoś wypożyczony czy wyproszony. Gdyby zaś moje dzieło miało się okazać zamkiem unoszącym się w powietrzu, postaram się przynajmniej o to, aby' było całością zwartą i spójną. Uprzedzam czytelnikfaJ żeby nie szukał w mojej książce dowodów bez«j sprzecznych i przekonywających bezwzględnie l— chyba że zostanie mi przyznany przywilej, któryJ nierzadko przywłaszczają sobie inni, bym z górfj uznawał moje zasady za prawdziwe; wtedy, bez wątpienia, i ja potrafię je udowodnić. Na poparte zasad, na jakich się opieram, tyle tylko powiem® że aby sprawdzić, czy są prawdziwe, czy też fałszywfB mogę się odwołać do wolnego od uprzedzeń dó^ świadczenia i obserwacji czyjejkolwiek; to zaś wya starczy człowiekowi, który chce tylko szczerze i swój bodnie wypowiedzieć własne przypuszczenia do-5 tyczące przedmiotu dość jeszcze niejasnego, nie mas jąc żadnego innego celu niż bezstronne poszukiwanie prawdy.

ROZDZIAŁ I

0 ideach w ogólności i ich pochodzeniu

Idea jest

przedmiotem

myślenia

* § i. Ponieważ każdy człowiek jest świadomy tego, Ar myśli, Oraz że tym, czym jego umysł myśląc E iłę zajmuje, są znajdujące się w umyśle idee, nie ulega więc wątpliwości, że|Judzie mają w swych Umysłach ideej takie jak wyrażone słowami .* „biali^⁰*, „twardość", „słodycz", „myślenie", „ruch", „człowiek", „słoń", „wojsko", „nietrzeźwość" i inne. Przede wszystkim /“należy zbadać, jak człowiek do lycli idei dochodzi! Wiem, żeftrady.cyjną nauką jest, lik ludzie mają idee wrodzone i wyryte od urodzenia ff umyśle^ Pogląd ten poddałem obszernemu rozbiorowi i myślę, że tó, co powiedziałem w poprzedniej księdze, zostanie przyjęte O wiele łatwiej, gdy nkiiżę, skąd umysł może otrzymać wszystkie idee, jttkic posiada, i jakimi drogami i przez jakie stopnie mogą się one zjawiać w umyśle. W tej sprawie będę ^R^dwoływał do własnej obserwacji i doświadczenia lutżdcgo człowieka.

Wszystkie idee pochodził Z wrażeń zmysłowych lub Z rtfteksji

(Załóżmy zatem, że umysł jest, jak się to mówi,' rzyMą kartą, nie zapisaną żadnymi znakami, że nie gftA on idei¹; jak się dochodzi do tego, że je zdobywa? 9kR| ten ogromny zapas obrazów, niemal nieskończenie różnorodnych, którymi nieustannie czynna,

BP Słynne to określenie Locke’a brzmi w oryginale: wh:le IlUftri, wid of all characters, withoul any ideas.