62413 Zasady Wykładni Prawa L Morawski 2

» ■ ■ Zasady ivykładni prawa • ■ *

sprawca, który dokonał uprowadzenia nieletnich (takiego właśnie zwrotu użyto pomyłkowo w francuskim kodeksie karnym). Sądy francuskie powszechnie oczywiście przyjęły, że odpowiedzialność ta ma miejsce także w przypadku uprowadzenie jednego nieletniego, czy nieletniej³⁸.

Należy jeszcze raz z naciskiem podkreślić, że stosowanie dyrektyw odstępstwa jest pewną formą aktywizmu sędziowskiego, w której sędzia zapobiega drastycznym wadom tekstów prawnych i poprawia je. Stosując dyrektywy odstępstwa trzeba jednak zawsze mieć na uwadze, że nawet najbardziej usprawiedliwiony aksjologicznie aktywizm może pociągać za sobą poważne koszty finansowe, które w końcu ponosi całe społeczeństwo. Z tego to powodu należy podkreślić, że sądy stosując dyrektywy odstępstwa powinny zachować szczególną ostrożność właśnie wtedy, gdy wprawdzie ich działanie może się wydawać usprawiedliwione aksjologicznie, ale powoduje znaczne koszty finansowe, a więc bezpośrednio wkracza w politykę finansową państwa za którą wyłączną odpowiedzialność ponosi parlament i rząd. W tej sytuacji zastosowanie dyrektyw odstępstwa uznać należy za przekroczenie granic dopuszczalnego aktywizmu sędziowskiego. Jak sądzę, tak właśnie należy rozumieć następujący wywód NSA: „W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego niewątpliwie rolą państwa jest udzielanie wsparcia i pomocy przedstawicielom najuboższych warstw społecznych. Niemniej jednak wybór konkretnych celów i form takiej pomocy należy do ustawodawcy. Pomoc państwa najuboższym nie może być więc realizowana poprzez rozszerzającą wykładnię przepisów dotyczących ulg, zwolnień podatkowych lub podobnych rozwiązań przewidzianych przez przepisy podatkowe” (Wyrok NSA z dnia 8 stycznia 2009 r., 1 FSK 1892//07, LEX nr 497627).

Wskazać też należy, że dyrektywy odstępstwa stosuje się również, by w przewidzianych przez nie okolicznościach uzasadnić odwołanie się do wykładni rozszerzającej lub zwężającej, a także by wykluczyć zastosowanie określonych wnioskowań prawniczych.

5. Zasada pierwszeństwa wykładni sensu stricto

Problem konfliktu różnych dyrektyw wykładni dotyczy nie tylko kolizji między dyrektywami wykładni językowej, systemowej i funkcjonalnej, ale

^3a H. Rabault, Granice wykładni sędziowskiej, Warszawa 1997, s. 55.

* ■ 92 ■ ■