66967 img904

wistowe natomiast pogłębia się ze względu na postępującą specjalizację zawodową”¹⁷. Wydziela także W. Pisarek w obrębie odmian ogólnych pisanych d mówionych: odmianę swobodną i staranną. Różne funkcjonalne style (np. infonmacyjno-naukowy, normatywno-dydaktyczny, ar

tystyczny) są realizacjami tych odmian.

Dwie następne typologie: Aleksandra Wilkcnia¹⁸ i Danuty Buttler¹* miały nieco inny charakter. Pierwsza powstała w związku z badaniami języka mówionego i ograniczyła się tylko do typologii tekstów mówionych, druga — D. Buttler — miała na celu wyznaczenie miejsca języka potocznego w MeraróHii odmian polszczyzny ogólnej (literackiej) bez bliższego omówienia tych odmian (por. rys- 6)-

Unika autorka terminu „język”, wprowadza terminy: „typ”, „pod-

typ” oraz ^tyl”. Zwraca tu uwagę: podtyp oficjalny przeciwstawiony podfypowi obiegowemu (standardowemu), a w obrębie stylów — styl publicystyczny wymieniany w różnych pracach stylistyczno-językowych, ale nie uwzględniany w dotychczasowych typologiach — styl informa-cyjno-bytowy (realizujący się w gwarach profesjonalnych). Realizację

stylu potocznego stanowią według D. Buttlerowej gwary koleżeńskie.

*

Miejsce języka potocznego, który moim zdaniem jest główną odmianą języka polskiego, zostało zgodnie z koncepcją potoczności — przyjętą w wielu pracach tej autorki²⁰ — ograniczone do ipodtypoi obiegowego w jego wersji ekspresywmej, realizującej się w kontaktach indywidualnych, swobodnych, koleżeńskich.

Obrazem polskiej sytuacji językowej zajął się również Stanisław

Gajda²¹, przeprowadzając zarazem rewizję niektórych ważnych usta leń, zwłaszcza w odniesieniu do koncepcji języka ogólnego i języka lite rackiego (por. rys. 7).

Zdaniem S. Gajdy opozycja język literacki : gwary nie jest dla dzisiejszej polszczyzny relewantna, na czoło „wysuwa się przeciwstawię -

¹⁷ W. Pisarek: Encyklopedia wiedzy..., s. 407.

w a. Wilkoń: O odmianach współczesnej polszczyzny mówionej. W: Opus-cula Polono-Slavica. Red. M. Kucała i K. Rymut. Wrocław 1979, s. 405—414.

w d. Buttler: Miejsce języka potocznego wśród odmian współczesnej polszczyzny. W: Język literacki i jego warianty. Red. S. Urbańczyk. Wrocław—

—Warszawa—Kraków—Gdańsk—Łódź 1982, s. 27.

²⁰    Por. np. Kategorie semantyczne leksyki potocznej. W: Z zagadnień słownictwa współczesnego języka polskiego. Red. M. Szymczak. Wrocław 1978, s. 35 —45; Struktura polskiego słownictwa potocznego. W: Studia nad składnią polszczyzny mówionej. Red. T. Skubalanka. Wrocław 1978, s. 111—118; Polskie słownictwo potoczne. 1. Cechy fonetyczne i fleksyjne leksemów. 2. Słowotwórstwo. 3. Charakterystyka leksykalno-semantyczna zasobu słownikowego. 4. Frazeologia.

„Poradnik Językowy” 1977, s* 89—98, 153—163; 1978, s. 7—19.

21    s. Gajda: Podstawy badań stylistycznych nad językiem naukowym. War-

szawa-Wrocław 1982, s. 54.