67578 Poetycki model prozy w dwudziestoleciu międzywojennym

Aneks nr 3

Wykaz cytowanych wypowiedzi o prozie Romana Jaworskiego

1. R. Bergel, Z mgławic „pałubistycznego” niezrozumialstwa, „Głos Narodu” 1925, nr 208, s. 2-3.

2. E. Breiter, Z pogranicza dwóch rzeczywistości, „Wiadomości Literackie” 1925, nr 21.

3. M. Rettinger, Ciekawa powieść, „Przegląd Współczesny” 1925, t. 13.

4. S. Baczyński, Losy romansu, Warszawa 1927, s. 136-137.

5. K. Czachowski, Obraz współczesnej literatury polskiej 1884-1933, Lwów t. III, 1936.

6. S. K., Notatki literackie, „IKC” 1925, nr 75, s. 18.

7. Ixion, Wywiad z Romanem Jaworskim, „Wiadomości Literackie” 1924, nr 25.

8. ofb [O. Forst-Battaglia], Les „Noces du comte d’Orgaze”, „Pologne Litteraire” 1927, nr 4.

9. M. Głowiński, Drwiące reąuiem dla historii (o „Weselu hrabiego Orgaza” Romana Jaworskiego), „Twórczość” 1960, nr 1, s. 97-108, przedr. w: Porządek. Chaos. Znaczenie, Warszawa 1968. Por. przyp. * na s. 118.

TEKSTY: STYL NIEPRZEZROCZYSTY I KONWENCJE UJAWNIONE

1. Wprowadzenie

Poetykę sformułowaną „powieści-worka” jako zjawiska historycznoliterackiego można zrekonstruować z trzech grup wypowiedzi: z rozrzuconych po różnych powieściach uwag

0 sztuce powieściowej, z licznych artykułów Witkacego¹, które są faktycznie jedynym dyskursywnym uzasadnieniem tej odmiany gatunku, oraz ze świadectw lektury. Ponieważ te ostatnie odsyłają do pierwszej części tego rozdziału, poniżej będę się powoływał tylko na teksty wymienione w dwóch pierwszych grupach.

Przede wszystkim jednak rozważania moje poświęcę „teorii powieści” Witkacego, gdyż koncepcję tę uznaję za ekwiwalent „poetyki sformułowanej” „powieści-worka”. Rzecz jasna, tezy Witkacego nie dotyczą każdego aspektu omawianych powieści. Dlatego też rekonstruuję tylko te elementy jego teorii, do których można znaleźć analogie w poetyce prozy Micińskiego

1 Jaworskiego oraz w kwestiach poruszanych w świadectwach lektury. W tym sensie zrekonstruowaną teorię Witkacego traktuję jako metajęzyk opisujący to, co wspólne w praktyce powieściowej wymienionych pisarzy. Z kolei metajęzyk ów i poszczególne utwory opisuję jako dopełniające się sfery poci,y ki immanentnej i sformułowanej. Dopiero na tym poziomie

z uwzględnieniem świadectw lektury — analizowane powieści pozwalają się rozpatrywać jako składniki jednego, chociaż rozciągniętego w czasie, „faktu literackiego”.

Nazwa „powieść-worek” odsyła w rozważaniach Witkacego do I,rzęch odrębnych obszarów zagadnień. Po pierwsze, jest

Artykuły Witkacego cytuję wg wydania: S. I. Witkiewicz, Bez kompromisu. 1'ininu krytyczne i publicystyczne. Zebrał i opracował J. Degler, Warszawa 11)7(1, Trudno nie zaznaczyć, że edycja Deglera jest arcydziełem krytycznego ¹1111 ucowania tekstu. Dalej tę edycję oznaczam skrótem BK.