68894 P1010216 (4)

3. Słowa

t^l0WiańSka’’’ ”^WSCh0dnia” ^CZy * — *-

. ' ^,adacze właśnie ze względu na uniwersalizm idei - do-wodzą ze niekoniecznie należy szukać początków wampiryzmu zachodniego w olklorze Europy Wschodniej, zwłaszcza słowiańskiej, chociaż słowo

„wampir” pochodzi właśnie stamtąd. Zresztą etymologia słowa „wampir” jest bardzo złożona.

Niektói zy sądzą, że sam termin pochodzi z węgierskiego i jego słowiańskich derywatów^{1 2}. Heinrich Kunstmann zaś na podstawie analizy fonetycznej, która uchodzi za bardzo miarodajną, wywodzi wampira od imienia greckiego herosa Amfiaraosa (Amphiaraosa). Starosłowiański ąpyr wziął się od bohatera, pod którym ziemia rozstąpiła się i żywcem go pochłonęła. W tym miejscu - zapadnięcia się pod ziemię bohatera „żywego po śmierci” - powstała wyrocznia i świątynia. Serbski wampir, bułgarski wampir, rosyjski upyr, czeski upir, polski wąpierz, upiór, północnogrecki wampiras, potem pod wpływem zapożyczonego z serbskiego niemieckiego słowa Yampir upowszechnia się

w rosyjskim, czeskim, polskim i nowogreckim w formie do dziś używanej: wampir, vampire³. Widać, jak w historii słowa przeplatają się wpływy rozmaitych kultur europejskich. „Na gruncie słowuańskim pierwotna jest nazwa »wampir«, forma upiór jest w języku polskim przejęciem z Rusi”². Kunstmann wywodzi genezę wampira z mitologii greckiej. Wierzenia ludów Półwyspu Bałkańskiego i ich sąsiadów mają tu największe znaczenie.

Boris Karloff jako profesor Morlant w filmie Upiór (The Ghoul); reżyseria: Thomas Hayes Hunter, produkcja: Wielka Brytania 1933

1

or. C. Leatherdale, Dracula..., s. 33. Autor powtarza etymologię M. Summersa, The Vampire: Uu> h and Kin, London 1928, s. 18. O nazwach wampira por. rozdział Les dćnommanons des l ampires

książce C. Lecouteux, Histoire des vampires. Autopsie d’un mythe, Paris 1999, s. 89 )8.

2

Kunstmann, Die Genese des Vampirs aus der griechischen Mythologie, w. -J^ahrb“^t " imm-Gesellschaft”, Band II, Kassel 1992, s. 181-188. Autor powołuje się na p«c H. H. M e Wortgeschichte von deutsch „Vampir” und „Vamp”, w: tegoż, Die slamc en    ^

ipzig 1982. Dziękuję Henrykowi Berezie za udostępnienie nu ^r0ZP^r‘^lw P”

3

. Strzelczyk, Mity, podania i uderzeniu dawnych Słowian, I <»/nan