68927 konspekt (9)

cnotę etyczną). Natomiast mądrość pokrywa się z wiedzą teoretyczną, polegając zarówno na intuicyjnym ujęciu zasad, jak i na dyskursywnym poznaniu wniosków. Intelektualna kontemplacja jest najwyższą postacią eudajmonii, ponieważ upodobnia nasze życie do boskiego.

Doskonałość moralną, tj. właściwe życie duchowe może zapewnić tylko państwo (polis). W państwie jednostka wykracza poza egoizm i subiektywne dobro i żyje według prawdziwego, obiektywnego dobra. Państwo jest wspólnotą nadrzędną i jednostki ze swymi sprzecznymi interesami muszą się mu podporządkować. Znaczenie państwa wynika stąd, że jednostki aby stać się ludźmi, muszą żyć we wspólnocie państwowej. Gdy Arystoteles pisze: „państwo jest pierwej aniżeli rodzina i każdy z nas”, to stwierdza, iż państwo jest ontologicznie pierwsze, ponieważ całość decyduje o sensie części.

Nie istnieje idea państwa, gotowy wzór który należałoby jedynie wcielić w życiu doczesnym. W realnych warunkach rozmaite formy polityczne mogą się okazać właściwe. Niemniej pośród rozmaitych typów państw można wskazać formy prawidłowe: monarchia, arystokracja, politeja (dbają o ogólny pożytek), i zwyrodniałe: tyrania, oligarchia, demokracja (dbają o korzyść poszczególnych stanów). Życia publicznego dotyczą również uwagi nt. zarządzania sprawami rodziny. Arystoteles odróżnia tutaj zdobywanie rzeczy potrzebnych nazywane oikonomia, od crematistiki polegającej na dążeniu do bogacenia się. Łowy, pasterstwo, rolnictwo i wymiana ekwiwalentna są postępowaniem naturalnym. Nastawiony na zysk handel przy pomocy pieniędzy, jest godny potępienia, bo bogacenie się nie zna granic i nie służy zaspokajaniu rzeczywistych potrzeb. Gdy lichwa i inwestowanie pieniędzy stają się celem ostatecznym, to sens życia ulega odwróceniu: „używa się życia do pomnażania pieniędzy a nie pieniędzy do pięknego życia”.

Filozofia chrześcijańska (V-XV w.)

Europejska filozofia średniowieczna jest filozofią chrześcijańską w tym znaczeniu, że religia chrześcijańska wywarła przemożny wpływ na problemy rozpatrywane wówczas przez filozofów. Religia była inspiracją i ostatecznym kryterium poprawności poglądów filozoficznych. Prymat religii miał zarówno dobre jak i złe strony. Za pozytywne następstwo można uznać wypracowanie precyzyjnej siatki pojęć filozoficznych oraz finezyjnych argumentacji, co było następstwem długoletniego zajmowania się zbiorem tych samych problemów. Negatywnym następstwem dominacji religii było odwrócenie się od zagadnień życia doczesnego i badania przyrody.

Ocena średniowiecza jako okresu obskurantyzmu i zacofania była by jednak niesprawiedliwa. Pod względem cywilizacyjnym był to okres wielkiego regresu, jakkolwiek schyłek tego okresu, przyniósł rozwój miast, wynalazków i handlu. Pod względem kulturowym ocena także musi być ambiwalentna. Przez długie wieki nauka znajdowała się w upadku ale pojawiły się uniwersytety. Późne średniowiecze to także czas rozkwitu architektury, muzyki i malarstwa. Teologiczne zawężenie zagadnień filozoficznych, a przede wszy stkim system religijnego nadzoru nad wytworami myśli doprowadził do zastoju przezwyciężanego w czasach nowożytnych w miarę rozluźniania religijnej kurateli.

Św. Augustyn (Augustyn Aureliusz) 354-430

Ur. w Tagaście (Hippona), matka św. Monika. Studiował retorykę w Kartaginie, a następnie nauczał w Afiyce, w Rzymie i w Mediolanie. Początkowo wyznawał manicheizm^ religię głoszącą skrajnie dualistyczną koncepcję istnienia dwóch przeciwstawnych zasad: Światła (dobra) i Ciemności (zła) oraz doktrynę zbawienia poprzez wiedzę.

Później zwolennik sceptycyzmu, a w końcu pod wpływem neoplatonizmu i św. Ambrożego, chrześcijanin. Odrzucił pogląd, że zło istnieje realnie i że to ciało człowieka jest odpowiedzialne za jego grzechy, a nie jego dusza. Neoplatonizm uświadomił mu, że bytem jest rzeczywistość poznawana intelektualnie a nie przedmioty materialne, Bóg