70264 skanuj0019 (198)

2.3. Antropopresja w XX wieku - początek globalnej katastrofy biosfery?

43

© Ewa Symonide

Sahara — największa pustynia świata — nadal się rozprzestrzenia, pochłaniając tereny wcześniej użytkowane przez człowieka

wynosiły każdego roku ok. 24 mld ton. Dane zawarte w raporcie o stanie biosfery, przygotowanym na Szczyt Ziemi w Johanesburgu (2002), są alarmujące: skutki degradacji obszarów suchych odczuło dotkliwie już ok. 200 min ludzi, m. in. żyjących w 36 krajach Afryki, a byt dalszego miliarda jest nią zagrożony. Nie trzeba dodawać, że pochłanianie przez pustynie tak wielkich obszarów ekosystemów naturalnych lub użytkowanych przez człowieka oznacza także straty środowisk zamieszkałych przez dziko żyjące gatunki roślin i zwierząt.

Jedną z istotnych przyczyn pustynnienia Ziemi w minionym wieku była, poza wielkoobszarowymi wylesieniami, także intensyfikacja uprawy roli i hodowli bydła Intensyfikacja w suchych regionach świata (Boix i in. 1995). W ślad za gwałtownym wzrostem ^ro*^nictwa liczby ludności i potrzebą zapewnienia jej żywności w wielu krajach, zwłaszcza ubogich, następowało wykorzystywanie pod uprawę nawet mało urodzajnych, piaszczystych i podatnych na erozję gleb oraz nadmierne obciążenie pastwisk, powodujące stopniową degradację stepów i użytków zielonych, degenerację pokrywy roślinnej, a w dalszej konsekwencji — nasilenie procesów pustynnienia o katastrofalnych skutkach dla środowiska.¹ W Nigerii np. tylko w ostatnim trzydziestoleciu ubiegłego wieku obciążenie pastwisk wzrosło aż czterokrotnie, co w efekcie spo-

1

Wydajność pastwisk w różnych częściach świata jest silnie zróżnicowana: w krajach o korzystnym klimacie i wysokim poziomie rolnictwa na wyżywienie zwierzęcia o masie 500 kg wystarcza od 0,2 do 0,4 ha pastwiska; w regionach gorących i suchych, o słabo rozwiniętym rolnictwem, np. w Arabii Saudyjskiej, Meksyku lub Tadżykistanie, obszar ten jest wielokrotnie większy i wynosi 50-60 ha.