69710 P1350596

148

^w odniesieniu do roku 2000 nastąpił przyrost wskaźnika rentowności płacy o 25,92%, Wzrósł wskaźnika rentowności oznacza, źe I zł wydatkowanego funduszu wynagrodzeń przynosi więcej zysku. Sytuacja spowodowana jest tutaj także częściowo wzrostem wydajności pracy o 3,5%, wynikającym z zakupu nowoczesnych maszyn i lepszej organizacji pracy, jednakże w przeważającej mierze korzystniejszymi cenami.

Wskaźnik produktywności wynagrodzeń obrazuje wartość produkcji przypadającą na jednostkę kosztów wynagrodzeń. Wskaźnik ten w zakładzie A zmalał w roku 2001 w porównaniu do roku 2000 o 6,79%. Oznacza to, że koszty wynagrodzeń w zakładzie rosły szybciej — wzrost o 16,7% w roku 2001 — niż wartość produkcji -wzrost w 2001 roku o 8,77%.

W przypadku zakładu B sytuacja kształtuje się korzystniej. Wskaźnik produktywności wynagrodzeń wzrósł minimalnie z 2,9 zł w roku 2000 do 2,95 zł w 2001, co oznacza, że przy tym samym koszcie wynagrodzeń wyprodukowano więcej. Koszty wynagrodzeń w roku 2001 wzrosły o 21,48%, natomiast wartość produkcji o 23,58%. W badanym okresie w zakładzie B notmy pracy utrzymywały się na stałym poziomie (nie były zmieniane), zatem za sztukę wyrobu płacono tyle samo, podczas gdy ceny wyrobów na rynku rosły. Stąd wzrost wartości produkcji i wskaźnika produktywności.

Wskaźnik rentowności zatrudnienia wskazuje wielkość zysku, jaką wypracował średnio jeden pracownik w ciągu roku. W zakładzie A zysk wypracowany przez jednego pracownika w roku 2000 wynosił 269,24 zł, natomiast w roku 2001 znacznie się zwiększył, aż do 2 332,42 zł.

W zakładzie B wielkość zysku wypracowana średnio przez jednego pracownika w 2000 roku wynosiła 2 195,35 zł, natomiast w 2001 roku - 3 301,46 zł. Wzrost wskaźnika rentowności zatrudnienia w obu badanych przedsiębiorstwach oznacza, że pracownik w roku 2001 w porównaniu do roku 2000 wypracował więcej zysku. Przyczyna może tkwić w lepszej organizacji pracy, o czym często wspominali pracownicy obu firm podczas przeprowadzanych z nimi wywiadów oraz stosowania nieco wyższych cen i zmianami w strukturze sprzedaży wyrobów i usług.

Do obliczenia wskaźnika opłacania przyrasta wydajności pracy średnią płacą należy obliczyć wydajność pracy w badanym okresie oraz wykorzystać dane dotyczące przeciętnego wynagrodzenia w obu firmach.

Wydajność pracy obliczono według wzoru

w którym:

W - wydajność pracy,

P - wartość produkcji,

Z - liczba zatrudnionych.

Zatem wydajność pracy, przeciętne wynagrodzenie i ich dynamiki kształtują się

następująco

Tabela 13. Wydąjnoić pracy i przeciętne wynagrodzenie w latach 2000 i 2001

	Zakład A			Zakład B
wal	Rok 2000	Rok 2001	(w %)	Rok 2000	| Rak 2001 I	<w%> \
^pmcy -	142300	149400	4.99	19930	1 2064*	35 \
ziine wynagrodzenie	1600	1971	23.19	1300	1343	. 1

jak wynika z tabeli 13, przyrost przeciętnego wynagrodzenia w obu firmach w ba-j^yni okresie był znacznie większy niż wydajność pracy, co może wskazywać na nieprawidłowości w systemie wynagradzania. Przypuszczenie to potwierdzają ^liczone wskaźniki opłacania przyrostu wydajności pracy średnią płacą, które # obydwu zakładach są znacznie wyższe od 1. Świadczy to o nieracjonalnej polityce plac w przedsiębiorstwach, bo zatrudnieni w nich pracownicy otrzymują podwyżki nieproporcjonalne do wzrostu ich wydajności pracy.

Obliczone przyrosty wielkości zatrudnienia, funduszu wynagrodzeń, wartości produkcji onz zysku netto w badanych przedsiębiorstwach A i B przedstawiono w tabeli 14.

Tabela 14. Procentowe przyrosty dla wskaźników w szeregu według wzoru (20)

	Przyrost w %
Wskaźniki w szeregu	Przedsiębiorstwo A	Przedsiębiorstwo B
AZ	5.29	2^6
> i*	16.7	21.48
AP	8.77	2338
AWF	720.42	5438

Rys. 24. Modelowe i rzeczywiste przyrosty wskaźników