75271 ScannedImage 25

zagrodę drugiego. Ale zarazem braterstwo umożliwia osiągnięcie porozumienia tradycyjnym sposobem, a nawet ułatwia zażegnanie sporów międzyplemiennych.

To już wszystko, co można powiedzieć o systemie rządzenia Ików. Jeżeli chodzi o załatwianie spraw spornych, organizacja jest tu równie prosta, co nie znaczy, że nieskuteczna. Niegdyś ruchliwość Ików nie tylko zapewniała im niezależność od możnych sąsiadów, ale także ułatwiała szybkie i niezawodne zażegnanie sporów. W wypadku poważniejszego zatargu jeden ze spierających się mógł z łatwością przyłączyć się na pewien czas lub na stałe do innej grupy wędrownych myśliwych. Takie przechodzenie z grupy do grupy zdarzało się często z różnych powodów, można się więc było nie obawiać utraty twarzy. Sytuacja ta w znacznej mierze przetrwała do dnia dzisiejszego: chociaż wioski są trwalsze niż obozowiska myśliwych, nie stoją jednak dłużej niż trzy lata, ludzie nadal są bardzo ruchliwi, bo żadne więzi rodzinne czy ekonomiczne nie trzymają ich w jednym miejscu.

Nic dziwnego, że w obecnych warunkach Ikowie są bardzo kłótliwi i skłonni do zażartych sporów. Są one jednak głównie słowne, choć zajadłe i nieraz kończą się walką na kije. Walki na pięści czy zapasy zdarzają się niezwykle rzadko. Ikowie twierdzą, że nigdy nie używają przeciwko sobie dzid, i wierzę, że tak jest istotnie. Walka na kije wygląda groźnie, ale walka na słowa jest nie mniej dramatyczna. Takie spory prawie zawsze zdarzają się między mieszkańcami różnych wiosek, co raz jeszcze dowodzi, że w obrębie jednej wioski istnieje pewna spójnia i poczucie solidarności. Zatargi wewnątrz wiosek załatwiają spokojnie sami zainteresowani albo anaze. Spory pomiędzy mieszkańcami wiosek leżących w różnych miejscowościach rozstrzygają drogą pertraktacji poszczególni anazowie, walki słowne służą do rozwiązywania problemów lokalnych. Skłóceni uczestnicy stoją każdy przy swoim odoku i głośno obrzuca-r ją się wyzwiskami, aby wszyscy je słyszeli i mogli ocenić. Najpopularniejsza technika polega na tym, że jeden przeciwnik zachowuje się agresywnie i obraźliwie, drugi zaś spokojnie, nieomal uniżenie przedkłada swoje racje. Prawie wszyscy słuchacze są po stronie agresora. Ale po chwili role się zmieniają i ci, którzy tak zawzięcie popierali swojego bohatera, teraz równie zawzięcie popierają jego przeciwnika.

Ikom nie sprawia to żadnych trudności, liczy się właśnie ta zawziętość, która pozwala na chwilę zapomnieć o głodzie, toteż widzowie śmieją się z ciętego powiedzenia, nie wdając się w istotę sporu.

W małych społecznościach często sięga się po metodę ośmieszenia, żeby z jej pomocą zakończyć spory wewnętrzne, Ikowie jednak uciekają się do niej tylko wtedy, kiedy w sporze bierze udział ktoś obcy. Pewnego razu w wiosce nr 6 rozgorzała sprzeczka między tym jej krańcem, gdzie mieszkali Ikowie, a drugim, gdzie był obóz uchodźców, Di-dingów i Topotów. Matka Kauara, Lotukoi, stała przed swoim odokiem domagając się od Topota imieniem Lokurei krowy, bo przez niego umarła jej siostra, a jego żona. Lokurei odparł, że kobieta była słaba i nie nadająca się do niczego, niewarta nawet kozy, a co dopiero krowy. Lotukoi na to, że jej siostra urodziła mu dwóch synów i córkę, a umarła, ponieważ się z nią okrutnie obchodził. Lokurei wpadł we wściekłość i podbiegł do miejsca, gdzie stała Lotukoi, wykrzykując obelgi pod adresem Ików, którym tyle dał. a teraz chcą jeszcze zabrać mu ostatnią krowę. Lotukoi — dumna i nieustraszona — krzyknęła równie głośno, że nie miała na myśli hojności, tylko jego nawyki seksualne, bo przecież wszyscy wiedzą, że jest starym osłem. Ryki śmiechu dobiegły aż z leżącej naprzeciwko wioski Lomei, gdyż nawet osioł stojący spokojnie stanowi dla Ików widok bardzo śmieszny, a jeżeli zobaczą go w trakcie spółkowania. dosłownie tarzają się z uciechy. Lokurei zrozumiał, że dał się nabrać, i chciał uderzyć Lotukoi w twarz, ale ona była na to przygotowana, uchyliła się więc, a Lokurei bardziej jeszcze się ośmieszył. Dał Lotukoi krowę i wkrótce opuścił wioskę.

Podobny spór miał miejsce między Didingiem a Ikiem. od którego Diding kupił żonę dając za nią krowę, a teraz domagał się zwrotu krowy, gdyż żona nie urodziła mu ani jednego dziecka, a w dodatku teraz go porzuciła, on sam zaś stracił cały dobytek i jest równie głodny jak wszyscy. Ik odpowiedział, że nie może oddać mu krowy, bo już ją zjadł, ale może z nim sprawę omówić. Oponent nie zgodził się na to, mówiąc, że pójdzie do Kasile i poprosi jakite Do-dosów o interwencję i dopilnowanie, żeby wynagrodzono mu krzywdę. Ikowie wypędzili Didinga z wioski za to. że groził odwołaniem się do administracji. Powiedzieli, że jeśli

133