75505 str 052 053 (3)

qa OBYCZAJE LUDOWE U U. w ŚWIETLE HISTORII I LITERATURY

Żywe, barwne, widowiskowe obrzędy, w które lud wkładał całą swoją wiarę i energię od dawna były przedmiotem bacznej uwagi pobocznych obserwatorów. Pozostałe z obrzędowości pogańskiej relikty niepokoiły władzę duchowną, walory wizualne i ładunek dramatyczny fascynowały poetów, świeżość i wesołość zwabiała uczestników spoza ludowego grona. I tak narastała z biegiem lat historyczna i literacka dokumentacja, na którą złożyły się urzędowe dekrety, artykuły rozsiane w prasie, utwory poetyckie, listy i wspomnienia rzucające dodatkowe światło na tę dziedzinę kultury. Warto zajrzeć do wymienionych źródeł po wiadomości i ciekawostki.

1.    Komu zawdzięczamy pierwszy literacki opis dożynek?

2.    Kogo taką oto śpiewką uczcili w 1825 r. mazowieccy żniwiarze?

Przede dworem [...] zielony kierz,

Masz warszawiak chudy kieby pies.

Na stole stoją jętki,

Nasz warszawiak bardzo prętki.

3.    Jaki znany obrzęd zakazany został przez duchowieństwo?

4.    Który król sprzeciwił się obchodom wiosennym na Łysej Górze?

5.    Kto z pisarzy i poetów opisał sobótkę?

6.    Jakie dwa obrzędy dały kanwę i tytuł słynnym dramatom?

7.    Na czyim utrzymaniu był lajkonik?

8.    Skąd posiadamy pierwszą wiadomość o chodzeniu z szopką?

9.    Który z pamiętnikarzy przekazał nam najwięcej wiadomości o dawnych obyczajach?

10. Która z XIX-wiecznych gazet warszawskich najchętniej zamieszczała relacje z dorocznych obchodów ludowych?

53