79869 img352

Liczebnik

• Liczebniki zbiorowe stosujemy tylko z rzeczownikami, które oznaczają osoby rodzaju męskiego (wyjątek: Ó6e), jak również z formami liczby mnogiej rzeczowników ¹6™ (dzieci) i móan (ludzie), a także z zaimkami osobowymi, które odnoszą się ogólnie do osób (rodzaju męskiego):

Hac 6bmo Tpóe    było nas troje

Liczebnik zbiorowy można postawić samodzielnie, jeśli odnosi się do osób rodzaju męskiego:

oh paSÓTaeT 3a abomx    pracuje za dwóch

Liczebniki zbiorowe stosowane są z rzeczownikami, które oznaczają młode zwierzęta:

Tpóe ubinnŚT    trzy kurczątka

Z rzeczownikami, które występują tylko w liczbie mnogiej, liczebnika zbiorowego możemy użyć jedynie w mianowniku; w pozostałych przypadkach stosujemy liczebniki główne:

ABÓe howhmu    dwie pary nożyczek

AByMfl HO>KHńuaMn    dwiema parami nożyczek

Liczebniki zbiorowe stosujemy też z rzeczownikami, które oznaczają przedmioty parzyste:

ABÓe nbi>K    dwie pary nart

3.6 Liczebniki porządkowe

• Liczebniki porządkowe mają końcówki przymiotnika i odmieniają się jak przymiotnik:

1. nepBblń, 2, BTOpÓH, 3. TpeTHH, 4. UeTBÓpTblM, 5. nŚTblń, 6. LUeCTÓM, 7, CeflbMÓM, 8. BOCbMÓkl, 9. AeBRTbIM, 10. AĆCRTblM, 11. OAMHHaAUBTbIH, 20. ABaAUaTblM,

30. TpnAUaTbiń, 40. copoKOBÓń, 50. nRTMAecńTbiM, 90. AeBHHÓCTbiń, 100. cÓTbiń, 200. AByxcÓTbiii, 600. ujecTHCÓTbiń, 1000. TbiCRUHbiń, 1000000. MunnHÓHHbiń.

•    W liczebnikach złożonych ostatnia cyfra jest używana jako liczebnik porządkowy i tylko ta cyfra jest odmieniana:

b TbiCRMa ASBRTbcÓT ceMbAecnT nńTOM w tysiąc dziewięćset siedemdziesiątym piątym roku roAy

3.7 Oznaczenia czasu, daty, wieku

Przy podawaniu czasu, daty, wieku są stosowane zarówno liczebniki główne, jak i porządkowe.

KoTÓpbiń uac?

uac

Która godzina? (jest) pierwsza

Liczebnik

ABa naca nflTb MacÓB MŚTBepTb nepBoro nonoBMHa BTopóro 6e3 MŚTBepTU TpM 6e3 nrrrń (MHHyT) ceMb 6e3 AByx (MHHyT) nac rwn. (MkiHyT) nepBoro b KOTÓpoM uacy? b yeTBepTb nńToro b nonoBMHe AecflToro

(jest) druga (jest) piąta

(jest) kwadrans po dwunastej, 12.15 (jest) wpół do drugiej, 1.30 (jest) za kwadrans trzecia jest) za 5 (minut) siódma (jest) za 2 (minuty) pierwsza (jest) 5 (minut) po dwunastej o której godzinie? kwadrans po czwartej o wpót do dziesiątej

• Data:

Jeśli data jest podmiotem (lub dopełnieniem bliższym), to liczba oznaczająca dzień przyjmuje formę liczebnika porządkowego rodzaju nijakiego (ponieważ słowo nncno data jest rodzaju nijakiego), miesiąc i rok przyjmują formę dopełniacza:

nepBoe mśh - npa3AHHK    1 maja jest świętem

Katóe cerÓAHfl nncnó?    którego dzisiaj mamy?

cerÓAHfl TpeTbe AeKaópń    dziś jest 3 grudnia

Jeśli data nie jest podmiotem (lub dopełnieniem bliższym), to liczba oznaczająca dzień przyjmuje formę dopełniacza, tak jak miesiąc i rok:

nRTHaAUaioro ceHTHÓpń TbiCHMa    15 września 1970 roku

AeBflTbcÓT ceMAAecflToro rÓAa

• Wiek:

Wiek wyrażany jest za pomocą liczebników głównych: rzeczownik lub zaimek oznaczający osobę przyjmuje formę celownika:

CKÓnbKO TeSe neT?

MHe neTbipe rÓAa a CKÓnKO bsm neT?

MHe ABaAuaib neT

MHe ncnónHnnocb cópoK ABa rÓAa

Ile masz lat? mam 4 lata

a Pan /Pani ile ma lat? mam 20 lat skończyłem 42 lata

Uwaga: rzeczovynik toa rok jest używany z liczebnikami oahh, abs, ipn, neTbipe.

Powyżej liczebnika nflTb, tzn. w połączeniach z dopełniaczem liczby mnogiej, używamy formy nei.

oahh toa

ABa

Tpn    rÓAa (dopełniacz I. poj,)

neTŃpe

nflTb

AeaAUaTb neT

CTO

jeden rok dwa

trzy lata

cztery

pięć

dwadzieścia lat sto

37

1

   Czas zegarowy: