czyocU i od uąjonoki prze/ niego poszczególnych typów dzieci. Ucznia ze skłonnościami do finUqo»anii. nie odtwarzającego istotnego zagadnienia, a komponującego urojone rzeczy nic z tematem nie mijta wspólnego, należy zainteresować omawianym tematem i wskazać mu sposoby jego realizacji. Z kolei dziecko słonnedo automatyzmu czy automatycznego kopiowania pracy należy pobudzać do pracy twórczej i unikać możliwości powoływania się przez niego na jakikolwiek wzór. który mógłby naśladować.
7-ijęaach wstępnych rozpoczyna sic normalny bieg zajęć szkolnych, w rraóf których ośrodk ietn zainteresowań (w ca lok V taicie programu) bę^j/jc
Nie będziemy powtarzali, ogólnie uznanych w pedagogice, wysokich wartości prac ręcznych. Zaznaczamy tylko, że w nauczaniu dziecka anormalnego, gdzie specjalny nacisk należy położyć na kształcenie zmysłów, sprawności ruchowej, postrzegania, uwagi, wyobraźni odtwórczej i twórczej, prace ręczne są p. .1 stawą stopniowego rozwoju zasobu pojęciowego dziecka, jego zdolności przystosowania do życia. Prace ręczne posiadają również olbrzymie znaczenie są bowiem podstawowym czynnikiem kształcenia charakteru i uczuć spokez-_ pych.-
Po/tam
■ocaoanki i mu ipm
Dziecko normalne już od najmłodszych lat bada otaczający je świat, kształtuje pojęcia i wyrabia własne sądy o poszczególnych przedmiotach i zjawiskach. Wszystko je żywo interesuje, pobudza do badań, dociekań i obserwacji. Dziecko anormalne, przeważnie bierne i apatyczne na odgłosy życia i najbliższego świata, „wchodzi" do szkoły nie rozbudzone myślowo, bez zainteresowań i z nikłym zasobem doświadczenia życiowego. Szkoła ma ie przede wszystkim pobudzić do aktywności, zainteresować najbliższym, a więc dostępnym mu śwjalcpi. a przez to zachęcić i wdrożyć do pracy. Szkolą winna mu więc stworzyć-warunki-umożUmaiacc bezpośredni koniaki l życiem..i-icg.0 pasj&ygautjyarunki ie rozszerzać, urozmaicać i zmieniać, aby w ten sposób umożliwić dziecku wniknięcie w treść i istotę otaczających je zjawisk, ułatwić zrozumienie ich wzajemnej łączności i współzależności.
W pogadankach chodzi nam o w/bogacenie doświadczeń dziecka przez rozbudzenie wrodzonego pędu do badania, poznawania, potównywania i różnicowania pojęć, Wiemy, że umysł dziecka umysłowo upośledzonego jest niezdolny do skupienia uwagi i kierowania nią własnym wysiłkiem woli. a cedmje go uwaga mimowolna, którą najczęściej posługuje się. W ppgadank ach zatem przez zainteresowanie musimy wyrabiać u dzieci uwagę dowolnąj - wy-chod/y z najbliższego, a tym samym najlepiej znanego dziecku .otoczenia nauczyć ie właściwie postrzegać, wyciągać wnioski - słowem myśleć. Tego rodzaju ćwiczenia wyrabiają również inicjatywę, pomysłowość, zręczność i praktyczne przystosowanie się do warunków życiowych, a w zależności od stopnia i kategorii upośledzenia umysłowego, w węższym lub szerszym zakresie - samodzielność i twórczość. Punktem wyjścia w nauczaniu dzieci an/umainyrh powinny być prace ręczne, pozostające w .ścisłym i nierozerwalnym związku z pogadankami. Cek. które wyżej zakreśliliśmy, mogą być realizowane tylko wówczas, gdy będziemy korzystać z całego systemu ciągłych i najrozmaitszych prac ręcznych, uwzględniających możliwie najróżniejsze narzędzia i materiały.
Na początku toku szkolnego najbardziej odpowiednie wydają się nam
piyidink i nklłliwnninfi^ę, duifiritty t pnanHii [*TV|jin(Łi
szkoły nic mają żadnych stałych zainteresowań, zajmuje je zaś wszystko to. co wdanym momencie zauważą względnie czego doświadczą. Tematem pogadanek winny być zarówno aktualne zagadnienia przyrodnicze, jak i to zmowy z dziećmi
0 irh todzićacb rodzeństwie j otoczeniu, czyli o tym. co dziecko w danej chwili najbardziej interesuje i co jest mu najbliższe. Doprowadzi nas to do systanatyęz-ncj pracy o jasno sprecyzowanym ośrodku zainteresowań.
Pogadanki winny ohiać rodzinę i stosunek dzkHta do niej- dziecko różnice między niemowlęciem a dzieckiem, które chodzi do szkoły tóżnirę mięte Hriockiem ą człowiekiem dorosłym: dlaczego dgjęci chodzą do szkoły: jak winny gąchowywaź się aa ulicy, w domu, w szkole, w stosunku do rodziców. nauczyciela, kolegów. Dzieci zapoznają się z pracą szkolną, rozrywkami szkolnymi i porównują dom ze szkoła w związku z potrzebami materialnymi
1 intelektualnymi. Przez urządzanie ucycicct&k do .ogrodów j parków za-znaiamiaia sie równocześnie z owocami i warzywami sezonowymi, obserwują drzewa i liście pod katem chodzących /mian związanych i porami reku. poznają mieszkańców og/odów i parków, zwrócą uwagę na życic i gniazda piabów- (iniaydo ptasie jako mieszkanie porównają z mieszkaniami innych zwierząt i mieszkaniem ludzi. Przy obserwacji własnego mieszkań: J^iTObią sobie pojęcie, ile ich pokój ma ścian, ile sufitów, okien, drzwi. Następnie muszą zadecydować, co must.bYĆ wt;wnąta.jtby_dane. pomieszczenie na?wąjjn»^-Jcanicm (sprzęty), zióżnicua^jęoa: pokoi, kuchnia, izba szkolna (w pracy ręcznej wykonywanej zespołowo odtwarzają najpierw z gliny potem z drzewa pokój ■ sprzęty domowe) i zapoznają sic z gotrzebą higieoyj estetyki mieszkania (co znajdzie praktyczne zastosowanie w wykonywaniu takich czynności, jak sprzątanie, wietrzenie, ścieranie kurzu i upiększanie izby szkolnej).
7 chwilą zbliżania ag chłodnych dni dzieci, na podstawie zdobytych już wiadomości z działu poprzedniego, wyjaśnią sobie, w jaki jęsggg_sptfSML ochraniamy sie przed zimnem, zrozumieją, dlaczego ubieramy się ■ porównają
30