81677 KI1

1.    Za wszelką cenę unikaj konfrontacji.

2.    Wystrzegaj się słów i działań mogących wprawić kogoś w za-* kłopotanie lub zawstydzić. Na przykład nigdy nie poprawiaj i nie krytykuj Indonezyjczyka w obecności innych ludzi.

3.    Pamiętaj, że ludzie wyżsi rangą nigdy otwarcie nie przeproszą osób zajmujących niższą pozycję w hierarchii społecznej. Służba domowa i pracownicy fizyczni mogą poczuć się bardzo zażenowani oficjalnymi przeprosinami zwierzchnika. Przyjazny uśmiech i, być może, jakiś mały podarunek przyniosą taki sam skutek bez wprawiania w zakłopotanie.

4.    Nikt nie zechce tu przekazać ci złych wiadomości. Jeśli tutejszy partner zwleka z powiedzeniem ci o jakimś problemie aż do czasu, gdy jest już za późno, żeby coś z tym zrobić, nie denerwuj się. Pamiętaj, że Indonezyjczycy okazują ci respekt odgradzając cię od złych wiadomości. Możesz rozwiązać ten „problem komunikacyjny” wytwarzając klimat zaufania w stosunkach z miejscowymi kontrahentami.

W istocie przekonasz się, że stworzenie bliskich stosunków osobistych stanowi podstawę rozwiązania większości problemów w Indonezji.

Zachowania parawebalne i niewerbalne

Zachowania para werbalne. Indonezyjczycy czują się zakłopotani wylewnym wyrażaniem wdzięczności. Najlepiej odpowiada im proste „dziękuję”. Na ogół mówią dość cicho i rzadko przerywają innemu mówcy. Mogą się przestraszyć głośnego mówienia i łatwo się obrażają, gdy im się przerywa w połowie zdania. Indonezyjscy partnerzy mogą się śmiać lub chichotać, kiedy są zdenerwowani bądź zakłopotani. Zachowaj ostrożność w przyłączaniu się do ogólnej wesołości, dopóki nie dowiesz się dokładnie, o co chodzi.

Kontakt wzrokowy. Intensywny kontakt wzrokowy, taki jaki byłby odpowiedni w południowej Europie oraz na Bliskim Wschodzie, w Azji Południowo-Wschodniej jest uważany za „gapienie się” i może sprawić, że Indonezyjczycy poczują się niepewnie. Również jeśli nosisz okulary przeciwsłoneczne, zdejmij je, gdy spotkasz tubylca. W społeczeństwie tym mówienie do kogoś spoza ciemnych szkieł uważa się za nader niegrzeczne.

Niedopuszczalne gesty. Ponieważ Indonezja jest krajem islamskim, lewa ręka jest tu uznawana za nieczystą. Unikaj dotykania nią ludzi, podawania potraw czy wręczania wizytówek. Jeśli jesteś mańkutem, to możesz podpisać dokument lewą ręką, ale nie zapomnij podać go komuś prawą. Pokazywanie kogoś lub czegoś palcem jest niegrzeczne. Jeśli musisz coś wskazać, to zwiń (prawą) dłoń w pięść i wskaż kciukiem w danym kierunku. Chcąc przywołać kelnera, podnieś do góry rękę, tak jak robiłeś to w szkole. Możesz też wyciągnąć prawą rękę i zrobić przywołujący ruch dłonią.

Protokół w biznesie

Ubiór. To, czy żywisz szacunek do partnera, czy też nie, pokazuje twój sposób ubierania się. Ze względu na tropikalny klimat mężczyźni mogą uważać noszenie garnituru za uciążliwe. Mimo to załóż ciemny garnitur na spotkanie z urzędnikiem państwowym wysokiego szczebla. Na spotkania w sektorze prywatnym wystarczą: biała koszula z długimi rękawami, krawat i porządne spodnie. Kobiety powinny nosić skromne sukienki, lekkie kostiumy lub spódnice i bluzki.

Witanie się. Gdy spotykasz kogoś pierwszy raz, spodziewaj się delikatnego uścisku dłoni i umiarkowanego kontaktu wzrokowego. Podczas gdy na przykład Europejczycy podają rękę za każdym razem, kiedy się witają i żegnają, to w Indonezji na kolejnych spotkaniach nie jest to konieczne. Gdybyś miał wątpliwości, zrób tak, jak twój partner. Z wyjątkiem uścisków dłoni Indonezyjczycy unikają kontaktu dotykowego z ludźmi, których dobrze nie znają.

Nazwiska i tytuły. Większość Jawajczyków ma tylko (jedno) imię, ale ludzie z klas wyższych i średnich często przybierają sobie nazwiska. Kończą się one zazwyczaj na ,,o”, na przykład Sukarno, Suharto, Subroto. Gdy jesteś przedstawiany mężczyźnie nazywającemu się na przykład jedynie Budi, powinieneś się do niego zwracać ,,panie [Mr.] Budi”. Jeśli ma poza tym nazwisko, to staje się „panem...”. Nie zdziw się, gdy miejscowy partner będzie do ciebie mówił po imieniu, dodając przed nim „pan”, „pani” czy „panna”. To dlatego w Dżakarcie tak często słychać określenia: „Mr. Bob” i „Miss Mary”.

Napitki odświeżające. Możesz się spodziewać, że na każdym spotkaniu zostaniesz poczęstowany herbatą lub zimnym napojem.

145