84974 img441 (3)

D. Chlebna-Sokół, D. Kardas-Sobantka

•    rozdwojenie II tonu,

•    niemiarowości rytmu serca,

•    występowanie szmerów niewinnych (przygodnych).

Niemiarowość oddechowa - wysłuchiwana przy wolnej czynności serca - jest to przyspieszenie czynności serca we wdechu (w wydechu - prawidłowa czynność). Spowodowana jest pobudzeniem zakończeń nerwów współczulnych w prawym przedsionku, który rozciągany jest przez zwiększoną (na szczycie wdechu) ilość napływającej krwi. Na szczycie wdechu ciśnienie w klatce piersiowej jest ujemne w stosunku do obszaru poza klatką piersiową, skąd żyłami głównymi napływa krew do prawego przedsionka (dysharmonia pomiędzy ilością krwi napływającej do lewego i prawego przedsionka, szczególnie wyraźna przy zwiększeniu pojemności klatki piersiowej). Przy chwilowym zatrzymaniu oddychania niemiarowość ta ustępuje, co odróżnia ją od patologicznej niemiarowości rytmu serca.

Rozdwojenie II tonu - fizjologiczne „opóźnienie się” zamykania zastawek półksiężycowatych tętnicy płucnej w stosunku do zastawek aorty. Może pojawić się w każdym okresie rozwojowym. Najwyraźniej słyszalne jest we wdechu nad tętnicą płucną. Przyczyną tego zjawiska jest (podobnie jak niemiarowości oddechowej) zwiększony napływ krwi żylnej do prawego przedsionka w czasie, wdechu, który stwarza warunki „przeciążenia” prawego serca i powoduje wydłużenie okresu wyrzucania krwi z prawej komory do tętnicy płucnej.

Patologiczne rozdwojenie II tonu - nie zależy od fazy oddychania; występuje najczęściej przy wadach przeciekowych, np. ubytku przegrody międzyprzedsionkowej, a także zwężeniu ujścia tętnicy płucnej.

Niemiarowość rytmu serca - najczęściej są to nadkpinorowe skurcze dodatkowe. Może występować u zdrowych dzieci przed lub w okresie pokwitania, częściej u dziewczynek z dystonią neurowegetatywną (labilność układu wegetatywnego). Spotyka się również tzw. proste rozkojarzenie przedsionkowo-komorowe (na skutek zwolnienia rytmu zatokowego prowadzenie obejmuje łącze przedsionkowo-komorowe). Skurcze dodatkowe niepa-tologiczne w czasie lub po wysiłku fizycznym (np. 10 przysiadów) całkowicie zanikają lub zmniejsza się ich liczba.

Szmery niewinne (przygodne) - są to fizjologiczne zjawiska akustyczne związane z tonami serca spotykane wyłącznie w wieku rozwojowym. Występowanie szmerów niewinnych i ich słyszalność zależne są od wielkości rzutu skurczowego, szerokości ujść dużych naczyń, położenia serca i jego odległości od przedniej ściany klatki piersiowej. Do powstawania szmerów niewinnych u dzieci przyczyniają się m. in.: stosunkowo'wąskie przekroje zastawek i naczyń oraz bardziej aniżeli u dorosłych kręty ich przebieg, zwiększony wyrzut i szybkość przepływu krwi, 'nieprawidłowe napięcie mięśni brodawkowatych serca, ■nieprawidłowe (w stosunku do prądu krwi) ustawienie się nici ścięgnistych, Nacisk lub skręcenie serca i naczyń żylnych. Częstość występowania szmerów niewinnych serca w okresie dojrzewania jest szacowana na około 70%, ale tylko na 8 - 12% u niemowląt i w wieku poniemowlęcym.

Szmery niewinne są przeważnie ciche, występują w fazie skurczu i mają niewielki zakres promieniowania. Natężenie i promieniowanie może jednak wzrastać pod wpływem czynników zwiększających rzut skurczowy serca (gorączka, emocje, wysiłek fizyczny), co bierze się pod uwagę w różnicowaniu ze szmerami organicznymi.

77