86202 Konopnicka2

chaty, Pieśni bez echa, Z pola i z lasu, Ku chacie, Pieśni tęsknoty. K. sięgnęła do folkloru jako źródła motywów epickich i lirycznych oraz zasobu symboli, metafor i porównań. Połączyła to z przejęciem swoistego systemu ocen moralno-obyczajowych. W dziedzinie poezji była pionierką jeżeli chodzi o metody przedstawiania postaci ludowych ( w prozie - Prus i Orzeszkowa). Liryki K. podnoszą przeżycie chłopskiego bohatera do najwyższej w skali wartościowania estetycznego i rangi tragizmu. Ludowość tych liryków polega na wprowadzeniu tematów i ocen zjawisk leżących w kręgu chłopskiego doświadczenia i na wiernym przekazaniu doznań lirycznych bohatera. Lapidarny skrót (chłopskiego losu pokazują liryki Świecą gwiazdy świecą, Trzy ścieżki, Wsiałem ci ja, Na gody itd. Symbolikę patriotyczną odnaleźć można w Szumi dąbrowa, Oj, czemu ta Wisła..., Tam w moim kraju, Przez te łąki. Walory te, w połączeniu z bogactwem motywów obyczajowych, psychologicznych, krajobrazowych, określiły rangę liryków ludowych - są to wiersze o wybitnej wartości. Warto nadmienić, że model sylabotonicznej, izorytmicznej pieśniowości ma swoje źródło nie tylko w stylizacji folklorystycznej.

Najbardziej ambitnym i wszech stronnym nawiązaniem do nurtu romantycznego był poemat Imagina, publikowany we fragmentach w latach 1886-1890, lecz za życia pisarki nie wydany w całości. K. wzorowała się na tradycji dygresyjnego poematu romantycznego, próbowała jednak znaleźć własną drogę. Losy bohatera — Lucyla zostają odrealnione w porównaniu z Beniowskim do tego stopnia, że jego biografia spełnia tylko rolę metafory. Losy jego symbolizują starcie się poetyckich marzeń z trywialnością i grozą życia. Warstwa dygresyjna odnosi się do realnej sytuacji kraju, głosi protest przeciwko niewoli i hasło wyzwolenia społecznego mas ludowych Imagina zawiodła jako próba symbolicznej odmiany powieści poetyckiej.

U schyłku lat 80 otwiera się nowy rozdział w życiu pisarki. Następne 20 lat upłynie pod znakiem nieustannej tułaczki po Europie. Nie straciła jednak nigdy osobistego i literackiego kontaktu z krajem.. Jej reakcją na ustawy pruskie o wywłaszczeniu była słynna Rota. Zasób doświadczeń wyniesionych z lat wędrówek wykorzystała pisarka w swej twórczości. Powstały cykle: Italia, francusko-włoskie Drobiazgi z podróżnej teki, a wśród nich zwłaszcza Sonety i Kartki prowansalskie.

K. zajmowała się również publicystyką (od 1881), artykuły swoje zamieszczała głównie w „Kłosach”, „Swacie”, „Gazecie Polskiej”, „Kurierze Warszawskim”, „Bibliotece Warszawskiej”. Były to między innymi recenzje literatury bieżącej, artykuły dotyczące najwybitniejszych postaci literatury ówczesnej, między innymi Prusa, Kraszewskiego, Sienkiewicza, Orzeszkowej. Na pierwsze miejsce wysuwają się jednak studia nad twórczością romantyków, zwłaszcza Mickiewicza. Znaczną wartość posiada także studium o Słowackim. Cechowała K. odkrywczość spostrzeżeń, wrażliwość na walory artystyczne i duża kultura literacka

Debiut w dziedzinie prozy narracyjnej nie wzbudził w krytyce szczególnego zainteresowania. Wstępem do prozy nowelistycznej były Wrażenia z podróży (1884) do Austrii, Włoch i Szwajcarii, teksty z pogranicza listu i reportażu o luźnej, dygresyjnej konstrukcji. Listy z podróży do Ameryki Sienkiewicza były wówczas dla pisarki niedościgłym wzorem. Debiutem beletrystycznym w ścisłym sensie były Cztery nowele ( Michał Duniak, Ultimus, Wojciech Zapała, Pod prawem) wydane w 1888r. Kunszt nowelistyczny autorki skrystalizował się u progu lat 90; od Obrazków więziennych, Pod prawem i opowiadań zebranych w Moich znajomych K. staje się twórcą dojrzałym. Najobficiej reprezentowane są w jej nowelistyce niemal zawsze odkrywcze studia portretowe ludzi nizin W prozie skupiła całą swoją uwagę na surowej, realistycznej dyscyplinie gatunku. Z małymi wyjątkami brak w jej nowelistyce opowieści fantastycznych, zainteresowania kierują się ku sferze zdarzeń i charakterów. Utwory K. zawierają obszerną skalę pomysłów kompozycyjnych, od półreportażowych form (Obrazki więzienne), poprzez szereg opowiadań i obrazków o