88952 IMG69 (9)

236

236

PRZEGLĄD WAŻNIEJSZYCH GATUNKÓW

Rysunek 8.148

Pędy świerka zdeformowane po zerach dorosłych poslaci ryjkowców z rodzaju kluk - Otiorhyn-chus. naliściak - Phyllobius, ob-ryzg - Polydrusus (wg Kudeł 1970)

Wskaż nica modrzę w ianeczka - Zeiraphera griseatui Hh. (= Steganoptycha dimarw Gn.) Rójka przypada na sierpień i początek września, odbywa się o zmroku. Jaja są składane z reguły pojedynczo pod łuskami kory na pędach, na strzale w obrębie korony i na gałązkach. Jaja zimują. Wylęg gąsienic następuje w połowic maja. Udają się one na pączki, wgryzają pod ich łuski okrywowe i minują wnętrze pączka, a następnie, przędąc, ogryzają rozwijające się igły i pędy. Uszkodzone igły brunatnieją, co czyni żer wskainicy podobny do żeru zawodnicy świerkowej (Pristiphora abietina Christ). W końcu lipca gąsienice schodzą do ściółki, gdzie następuje przcpocz.warczcnic (rys. 8.149. 8.150). Część gąsienic może przcpoczwarcz.ać się w miejscu żerowania.

Wrogowie naturalni wskażnicy modrzewianeczki nic zostali w Polsce rozpoznani. W Czechach stwierdzono ograniczanie liczebności wskażnicy przez owadożeme ptaki (głównie sikory;, drapieżne i pasożytnicze owady, wirusy i grzyby. Spośród owadów drapieżnych najważniejszymi są tęcznik liszkarz, biegacz łąkowy, oczulka. oraz larwy bzy-gowatych Spośród licznych pasożytów moż.na wymienić rączycę Nemorilla nwcullosa Meig., kłowacza Pimpla turionrllae L. (Pfcffcr. 1930) oraz gąsicnicznika Tychems (= Pbaeogenes) osculalor Thunb (Kasparian 1981).

B

Rysunek 8.149

Wskażnica modrzewianeczka Zeiraphera grise-ana Hb. (= Steganoptycha diniana Gn.): A - postać dorosła (wg Kudeli. 1970), B - gąsienica (wg Pfeffera. 1930), C - poczwarka (wg Pfeffe-ra, 1930), D - poczwarka wysunięta z oprzędu (wg Pfeffera, 1930)

Wskażnica modrzewianeczka jesl polifagiem drzew iglastych, występującym w Alpach. górach Europy Środkowej. Sudetach. Karpatach Zachodnich (Niskie Tatrę W Sudetach (Karkonosze. Góry Kruszcowe) występowała dotychczas na południowych zboczach. W roku 1977 jej silna gradacja uszkodziła świerczyny w polskich Karkonoszach.

W zasadzie główną rośliną żywicielską wskażnicy jest modrzew. Masowo występuje leż na świerku, rzadziej na sośnie pospolitej, kosówce, limbie i jodle. Gatunek ten reprezentowany jest przez dwie rasy ekologiczne: modrzewiową i świerkową (żerującą tez n . sosnach), różniące się nie tylko wymaganiami pokarmowymi, ale i odmienną biologią rozwoju, sposobem żerowania. W Czechach i Polsce szkody powodowane przez formę wekową wskażnicy modrzewiancczki występują głównie w starszych, silnie zwanych drzewostanach świerkowych, rzadziej w lyczkowinach i młodnikach. Gradacje rozprzestrzeniają się bardzo gwałtownie, gdyż rojące się motyle mogą przelatywać na dalekie odlegle w poszukiwaniu właściwego miejsca lęgowego, tj. nie objętych zerem drzew." . w świerkowych. Także motyle przenoszone przez wiatr łatwo tworzą nowe ogniska migracy ne. Gradacje, które trwają kilka lat. prowadzą do silnego prześwietlenia koron. gdv gąsie-niczki żerują tylko na zdrowych tegorocznych igłach. Pociąga to za sobą istotne >:• przyrostu i wydzielanie się posuszu.

Wydrążka świcrkówec/.ka - Epiblenui tedellu C\ Rójka odbywa w k, maja. w czerwcu i początkach lipca. Samica składa 18-25 jaj pojedynczo na zeszłorocznych igieł, na świerkach od kilku do kilkudziesięciu lat. Wylęg gąsienic r -s-, jc po dwóch tygodniach. Początkowo minują one igły. by w sierpniu i w i/esmu p dołączenia przędzą 12-16 igieł razem i ich ogryzania, żer trwa do października i.