94281501 djvu

MIĘSNIE PRĄŻKOWANE 95

kładnie nam znany, przeto dla zbadania zjawisk kurczliwości używamy zwykle różnych podniet sztucznych, których własności możemy zmieniać dowolnie.

Pobudzanie pośrednie i bezpośrednie. Pobudzanie może być pośrednie lub bezpośrednie. W przypadku pierwszym działaniu podniety poddajemy sam mięsień, a w drugim czynimy to z jego nerwem ruchowym. W e wnętrzu mięśnia znajdujemy jednak rozgałęzione obficie włókna i zakończenia nerwowe; nasuwa się przeto pytanie, czy stosując podnietę na sam mięsień, nie pobudzamy właściwie nerwu i dzięki temu otrzymujemy skurcz mięśnia. Wątpliwości jednak rozprasza działanie kur ary. Jest to trucizna, używana przez indyan południowo-amerykańskich do zatruwania strzał. Jeżeli kroplę lub dwie jednoprocentowego nastoju kurary zastrzykniemy żabie pod skórę, po kilkunastu minutach żaba będzie leżała pozornie bez życia; drażniąc nerwy, nie otrzymamy żadnego ruchu, ale pobudzając sam mięsień, wywołamy skurcz podobnie jak w mięśniu normalnym. Chcąc się przekonać, na jakie elementy właściwie działa kurara, u żywej żaby nacinamy skórę na górnej części uda, gdzie przebiega nerw kulszowy, odnajdujemy go między mięśniami, preparujemy ostrożnie, unikając uszkodzeń a następnie uniósłszy lekko, przeciągamy pod nim nitkę. Okrążywszy tą nitką udo, zawiązujemy ją tak mocno, ażeby przerwać krążenie w kończynie, a następnie pod skórę grzbietu zastrzykujemy kurarę. Po chwili znikają wszystkie ruchy dowolne, z wyjątkiem ruchów kończyny podwiązanej, do której trucizna nie mogła się dostać. Drażniąc nerw kulszowy po tej stronie, nawet w pobliżu kręgosłupa, dokąd dojść musiała kurara, otrzymujemy skurcze łapki Podobnie i odruchy tej łapy są zachowane. Skoro więc układ nerwowy ośrod-| kowy jest nietknięty, a nerw jest również pobudliwy, więc kurara działa tylko na zakończenia nerwowe w mięśniu. A skoro po zatruciu kurarą, więc po porażeniu zakończeń nerwowych, mięsień mimo to odpowiada skurczem na podnietę, wynika stąd oczywiście, że mięsień posiada własną pobudliwość. Za dowód służy i ta okoliczność, że gdy po przecięciu nerwu część jego obwodowa ulegnie zwyrodnieniu, mimo to mięsień pod wpływem różnych podniet może się kurczyć. Wreszcie w końcowej części mięśnia krawieckiego (m. sartorius) żaby nie znaleziono dotychczas gałązek nerwowych, a jednak podrażnienie tej okolicy wywołuje skurcz mięśnia.