94283701 djvu

MIĘSNIE PRĄŻKOWANE 117

łać w chwili, gdy skurcz poprzedni dochodzi do szczytu, a rozkurcz jeszcze się nie zaczyna. Taką krzywą otrzymujemy na mięśniach żaby, gdy liczba podniet dochodzi conajmniej 20 na sekundę (patrz ryc. 51). Skurcz, spowodowany szeregiem podniet rytmicznych, nosi nazwę tężcowego lub tężca. O ile na krzywej można dojrzeć ząbki, mówimy o tężcu niezupełnym, skoro zaś krzywa jest gładka, mamy tężec zupełny. Ponieważ w czasie tężca mięsień znajduje się w stanie drgania, wydaje więc ton, którego wysokość odpowiada częstości podniet działających na mięsień.

Skurcz dowolny.

Skurcz dowolny powstaje wskutek podniet, działających pośrednio, t. j. przez nerwy, i mających swe źródło w układzie nerwowym centralnym. Wszelkie, nawet najszybsze, skurcze dowolne mają charakter krótkotrwałych tężców, to też podczas nich, jak również podczas sztucznego tężca, można wysłuchać ton mięśniowy. Najłatwiej można go usłyszeć zaciskając silnie powieki, lub napinając silnie mięśnie zaciskające szczęki. Ma on wtedy charakter jakby we wnętrzu głowy rozlegającego się słabego mruczenia. Ró-.wnież można słyszeć ton mięśniowy, przykładając ucho, — lepiej z pomocą stetoskopu — do mięśnia dwugłowego ramienia (m. biceps brach ii). Określając wysokość tonu mięśnia, czyli częstość drgań, możemy tern samem oznaczyć liczbę podniet, dochodzących doń w jednostce czasu z układu nerwowego ośrodkowego. Wszelako próby tego rodzaju badań nie zostały uwieńczone powodzeniem i rezultaty, otrzymywane przez różnych autorów, znacznie się różniły jedne od drugich. Dopiero w czasach ostatnich udało się od-fotografować ton mięśnia u gołębia. Z krzywych tych wynika, że jest on właściwie szmerem, fale dźwiękowe są nieprawidłowe, a odległości ich wahają się od ¹/₁₆- do ¹/₉₁ sekundy. Charakter tężca dowolnego można również oznaczyć na zasadzie zjawisk elektrycznych (patrz dalej) i tą metodą ustalono, że częstość impulsów przy tężcu dowolnym waha się od 54 do 70 na sekundę.

Wysokość Skurczu. Wysokość skurczu zależy od budowy mięśnia, od siły podniety i od obciążenia. Co się tyczy zależności pierwszej, to jest ona zrozumiałą na zasadzie rozważań czysto geometrycznych. Z histologii wiadomo, że każdy mięsień składa się z włókienek kurczliwych, rozmaicie ułożonych. Gdy