9428
3501 djvu

MIĘSNIE JMIĄZKOWANE 115

skończył, to wystąpi nakładanie się skurczów (ryc. 49); mianowicie druga podnieta wywoła skutek taki, jakby długość, którą mięsień posiada w chwili jej działania, była jego długością normalną. Zmniejszenie długości pierwotnej mięśnia pod wpływem obu podniet będzie znaczniejsze, niż przy działaniu tylko pierwszej. Łatwo zrozumieć, że zmiana długości będzie najznaczniejsza, jeżeli skurcz od drugiej podniety rozpocznie się wtedy, gdy poprzedni doszedł właśnie do swego szczytu. Ponieważ, średnio licząc, czas trwania skurczu pojedyńczego w mięśniach żaby wynosi około 0*1 sec., więc długość mięśnia będzie najmniejsza po upływie mniej więcej ¹i'₂₀ sec. od początku skurczu.

Chcąc przeto z pomocą dwóch podniet otrzymać maksymalne skurczenie się mięśnia, trzeba urządzić tak doświadczenie, żeby druga podnieta przypadła mniej więcej w ¹]₂₀ sec. pc pierwszej. Z chwilą kiedy

druga podnieta przypada na ramię wstępujące krzywej mięśnia, czyli czas upływający między podnietami wynosi mniej niż ¹/_i0 sec., wszystkie rozumowania powyższe dadzą się zastosować i tutaj. Dopiero jeżeli druga podnieta przypadnie na pierwszą jjołowę okresu utajonego podrażnienia od pierwszej, obraz się zmienia: w tym przypadku druga nie działa wcale, mięsień jej nie przyjmuje. Taki stan mięśnia nazwano sjtanem refrakcyjnym. Charakterystyczną cechą tego stanu jest jego niewrażliwość na podniety.

Jeżeli zamiast dwóch szybko po sobie następujących podniet np. dwóch uderzeń prądu indukcyjnego, skierujemy na mięsień cały szereg rytmicznie się powtarzających prądów, to na zasadzie tylko co opisanych obserwacyi możemy łatwo przewidzieć wynik takiego działania. O ile każda podnieta będzie przypadała w chwili, gdy skończy się skurcz wywołany przez poprzednią, otrzymamy tylko szereg niezależnych od siebie skurczów pojedynczych. Z chwilą zaś, gdy podnieta przypada na ramię zstępujące skurczu poprze-

8*