612 FR. NOWOTNY
U zwierząt pozbawionych labiryntu występuje wedle Ewalda wiotkość mięśni, niechęć do wszelkich ruchów, wreszcie utrata świadomości położenia ciała. Marikowsky opisuje chód zwierząt powyższych jako zygzakowaty. Jako objaw stały ma pozostawać zaginanie się nóg. Doświadczenie to wykazuje: a) latanie dowolne jest zupełnie zniesione, zwierzęta podrzucone w powietrze miarkują tylko upadek przez ruchy skrzydeł; b) jeżeli zwierzęta przez drażnienie zmuszamy do latania, to one wprawdzie zaczynają latać, nie lecą atoli w kierunku zamierzonym. Zwierzęta więc nie mogą obrać kierunku zamierzonego a to z powodu, iż straciły one zdolnoćś oryentacyi w przestrzeni. Zwierzę może chodzić, chód atoli zawdzięcza ono współdziałaniu zmysłu dotyku i wzroku. J tak jeżeli w jakie 10 dni po usunięciu błędnika, oczy gołębia przykryjemy opaską, to gołąb popada odrazu w stan, w którym pozostawał przez kilka Pierwszych dni po operacyi. Przy lataniu znowu, gdzie zmysł dotyku odpada, obrazy siatkówki stają się niewyraźne, zamazane, lot prawidłowy t. j. zamierzony niemożliwy. Przy chodzie porusza się gołąb w płaszczyźnie poziomej, brak mu więc tylko poczucia kierunku pionowego, zwierzę robi ruchy zygzakowate; przy locie chodzi przedewszystkiem o świadomość kierunku pionowego, którego brak zwierzętom pozbawionym labiryntu.
Same wrażenia wzrokowe i dotykowe nie są w stanie zastąpić czynności labiryntu.
U różnych gatunków zwierząt usunięcie błędnika wywołuje różne zaburzenia. I tak u królików jednostronne usunięcie labiryntu wywołuje okręcanie się całego ciała naokoło jego osi podłużnej w kierunku strony operowanej. Ruchy te obrotowe ciała wywołane są tern, iż kończyny po stronie nieoperowanej ulegają wyprostowaniu, skutkiem czego zwierzę skręca się ku stronie przeciwnej, aż wreszcie pada na grzbiet. Zwierzę usiłuje się podnieść, a gdy się mu to uda, ruchy rotacyjne występują z powrotem.
Jeśli u psa usuniemy po jednej stronie błędnik, to zauważyć można następujące objawy (Beyer, Lewandowsku): pies okazuje wyraźną niechęć do ruchów, dąży on do oparcia się na jakimś przedmiocie i to stroną operowaną; głowa jest dość często zwróconą ku stronie operowanej i jest w ten sposób skręconą, że strona operowana głowy zwróconą jest ku dołowi. U psa w ten sposób operowanego widać obawę zwracania się ku stronie operowanej, podczas biegu zwierzę niejednokrotnie pada ku stronie operowanej.