610 FR. NOWOTNY
z góry ku dołowi i z powrotem, ruchy głowy więc odbywają się w płaszczyźnie pionowej. W niektórych przypadkach głowa odchyla się ku tyłowi tak, że tyłogłowie opiera się o kark. Ruchy wahadłowe głowy stają się coraz silniejsze, poczem występują ogólne ruchy całego ciała. Ruchy te polegają na tem, że cały kadłub podskakuje naokoło swej osi poprzecznej. Ruchy te są tak silne, iż odnosi się wrażenie, iż skutkiem tego podskakiwania całe ciało zostanie przerzucone ku tyłowi. Latanie, jeśli wogóle jest możliwe, jest bezładne i trwać może tylko krótki przeciąg czasu. Zresztą zachowanie się zwierząt jest podobne jak przy przecięciu obu przewodów poziomych. Jeżeli przetniemy wszystkie cztery kanały t. j. oba kanały poziome i pionowe, to występują silne bardzo ruchy głowy, którym po pewnej chwili towarzyszą ogólne ruchy przymusowe ciała. Ruchy te głowy różnią się od opisanych poprzednio. Kierunek ich jest od przodu i strony prawej ku tyłowi i stronie lewej i z powrotem, lub też w kierunku przeciwnym; odnosi się przy tem wrażenie, jakby zwierzęta dziób swój chciały wkręcić w podłogę. Ruchy całego kadłuba są mieszaniną silnych bardzo kurczowych ruchów maneżowych z przerzucaniem ciała poprzez ogon lub poprzez głowę. Każda próba zmiany położenia wywołuje opisane ruchy. Trzy do czterech dni po operacyi leżą zwierzęta zupełnie spokojnie, głowa w pozycyi powyżej opisanej, tyłogłowie zwrócone ku piersi, dziób ku górze.
Przecięcie kanału przedniego pionowego (strzałkowego) wywołuje u gołębia jeden lub też dwa ruchy głowy; ruch ten skierowany jest od tyłu ku przodowi i od strony prawej ku lewej lub też odwrotnie. Przecięcie obu kanałów wywołuje teżsame ruchy tylko w o wiele wybitniejszym stopniu i dłużej trwające.
Określając charakter ruchów głowy występujących u gołębia, widzimy, iż doświadczenia powyższe wykazały, że przecięcie obu symetrycznych przewodów łukowatych wywołuje wahadłowe ruchy głowy w płaszczyźnie operowanych kanałów.
Ruchy całego ciała mają ten sam kierunek, analiza tylko tych ruchów jest trudniejszą.
Po przecięcu przewodów półkulistych, podczas chodu zwierzęcia możemy stwierdzić objaw następujący: przy każdym kroku n. p. gołębia, zagina się jedna z nóg, robi to wrażenie jakby noga była złamaną. Objaw ten przypomina chód ataktyków, u któ-