9429
4401

128 N\ CYBULSKI

to począwszy mniej więcej od 4-go dnia rozszerzenie naczyń zaczyna się zmniejszać, na 6. lub 7-my dzień znika prawie zupełnie, a po dłuższym jeszcze okresie naczynia przedstawiają się bardziej zwężonemi, niż normalne. Następnie, gdy przecięcie nerwów zwężających zawsze wywołuje rozszerzenie naczyń, a więc świadczy o istnieniu stałego tonus w nerwach, przecięcie nerwów rozszerzających nigdy zwężenia za sobą nie pociąga.

Na podstawie tych spostrzeżeń wypowiedziano h: otezę, że zwężenie naczyń normalnych jest zależne od dwóch mechanizmów nerwowych: jednego centralnego, który się znajduje w rdzeniu przedłużonym i działa na mięśnie naczyń bezpośrednio, i drugiego obwodowego, który także może działać na mięśnie naczyń i wywoływać zwężenie tych ostatnich, lecz sam zostaje w połączeniu z centralnym układem nerwowym za pośrednictwem nerwów, które nazwaliśmy rozszerzającymi. Drażnienie tych nerwów obniża czynność obwodowego mechanizmu i skutkiem tego naczynia się rozszerzają. W tych 2 ka-tegoryach nerwów dopatrzono się podobieństwa z nerwami serca. Nerwy zwężające uznano za analogiczne z nerwami przyspieszającymi, nerwy zaś rozszerzające za analogiczne z nerwami błędnymi, a działanie ich jako hamowanie czynności samoistnych narządu obwodowego. Przypuszczano nawet, że narządem tym są ośrodki nerwowe, które tu i ówdzie znajdowano na obwodzie, a niekiedy nawet w ścianach naczyń. Na tej też podstawie nerwy rozszerzające nazwano nerwami hamującymi.

Jednakże poszukiwania ośrodków nerwowych w ścianach naczyń nie dostarczyły oparcia dla tej hipotezy. Są bowiem całe okolice jak n. p. ucho królika, w których zupełnie nie znajdujemy zwojów obwodowych, nietylko w pobliżu naczyń, lecz tak.że w pewnej odległości od nich, a mimo to fakta wskazują, że okolice te posiadają bardzo rozwinięte nerwy rozszerzające. Drażniąc u królika dośrodkowy koniec przeciętego nerwu usznego dużego, otrzymujemy o wiele większe rozszerzenie w drodze odruchowej, aniżeli po przecięciu nerwu sympatycznego. Okoliczność ta przemawia za tern, że pod wpływem odruchowego działania nerwu usznego dużego nie tylko zostają zahamowane ośrodki nerwów zwężających, ale muszą być także podrażnione ośrodki nerwów rozszerzających, fakt że następujące rozszerzenie naczyń, jest rozszerzeniem czynnem.

Według innej hipotezy mięśnie naczyń posiadają same zdolność okresowego kurczenia się i stąd wynika, że okresowe rozsze-