ble12

Histogram 9

Brak stosowania kodu językowego

BS Dziewczęta □ Chłopcy

poniżej 7 lat    powyżej 7 lat    cała grupa

Źródło. Badania własne

Kolejnym zagadnieniem w przypadku dzieci już mówiących jest ocena wypowiedzi formułowanych przez nie pod względem gramatycznym i logicznym. Dzieci zostały podzielone ze względu na zachowanie w mowie reguł języka polskiego. W sumie 40 (72,7%) dzieci z badanej grupy posiadło umiejętność tworzenia wypowiedzi. Mogły to być formy wyuczone, przenoszone z wcześniejszych doświadczeń, przyswajane podczas echolaiicznych wypowiedzi, które J. Piaget uznaje jako formy mowy egocentrycznej. Tak wysoki odsetek badanych może być wynikiem stopniowego kształtowania się tych umiejętności wraz z wiekiem.

Histogram 10

Nabywanie prawidłowego szyku w wypowiedzi wraz z wiekiem

poniżej 7 lat    powyżej 7 lat    cała grupa

Źródło: Badania własne

Należy przypuszczać, iż umiejętności prawidłowego tworzenia przekazu powiązane są z ogólnym rozwojem zdolności komunikowania się, a tym samym możnością wchodzenia w interakcje, które pozwalają na nabywanie wzorców społecznych. W przypadku 15 dzieci przejawiających trudności w tej dziedzinie, 8 mówiło zdaniami, pozostałe artykułowały na poziomie okresu wyrazu i nie potrafiły tworzyć fraz. W badaniach do istotnych cech zaliczono wyrazistość

mowy dzieci z autyzmem. Przedstawiono odczucia rodziców, co do jej wyrazistości oraz stopnia z.rozumienia informacji przekazywanej przez dziecko. Większość rodziców i opiekunów uważało, iż ich dzieci (35) wyraźnie formułowały swoje wypowiedzi (do 7 roku życia 3 dziewczynki i 8 chłopców, a powyżej 7 roku życia 11 dziewcząt i 13 chłopców).

Aby określić zależność między wyrazistością mowy a płcią badanych dzieci, obliczono hipotezę - wykazując, iż nie ma podstaw do jej odrzucenia.

Przy pomocy histogramów' przedstawiono w procentach wyrazistość mowy dziewcząt (19), chłopców (36) i ogółem badanej grupy (55 dzieci).

Histogram 11

Mowa całkowicie niezrozumiała

poniżej 7 lat    powyżej 7 lat    cała grupa

Źródło: Badania własne

Jak wykazują dane większość rodziców (63,6%) wskazywała na zrozumiałość wypowiedzi dziecka, co jest efektem częstego przebywania z nim. Kontakt ich był niejednokrotnie wspierany gestem i mimiką.

Wiąże się z tą funkcją inna umiejętność, mianowicie uogólnianianie znaczenia zbioru desygnatów, dokonywania analizy i syntezy, rozumienia i tworzenia aktów mowy na wyższym poziomie abstrahowania. Tej umiejętności nie potrafiło wytworzyć 50 dzieci (90,0%) niezależnie od płci i wieku.

Aby określić zależność pomiędzy umiejętnością uogólniania i płcią badanych dzieci, również obliczono hipotezę H₀ wykazując brak podstaw do jej odrzucenia.

Zebrany materiał w sposób zasadniczy wskazał na trudności, jakie niezależnie od płci mają dzieci w tworzeniu wypowiedzi poprzez uogólnianie i grupowanie oraz precyzyjne stosowanie nazw (50 osób). Niektórzy rodzice zwracali uwagę na brak "elastyczności" w myśleniu, na nadawanie ogólnych nazw pojedynczym desygnatom, np.: kubkowi. Można to powiązać ze specyficznymi zaburzeniami związanymi z tendencją do niezmienności otoczenia, np. trasy spaceru (spacer - słowo będące desygnatem niezmiennie tej samej trasy). Brak lub

127