bolsche001501 djvu

*

15

z łych olbrzymich potworów owej przedhistorycznej epoki dochowała się czasem tylko jedna kość, goleń lub czaszka jednego tylko osobnika, przechowywane w muzeach. Ten osobnik zatem nawet nie cały pozostał, podczas gdy przecież na pewno wiele tysięcy podobnych jemu istniało!

Jeszcze jedno przypuszczenie, wiele ciekawsze zresztą, a również możliwe.

Mianowicie prawdopodobną jest rzeczą, że człowieka z owych odległych czasów nie poznalibyśmy wcale, gdyby nawet jego kości były się dochowały, i to dla tej prostej przyczyny, że był coraz mniej podobny do siebie, że nawet budowa jego kości się zmieniała.

Czy jego kości nie mogłyby wyglądać całkiem odmiennie, że przypisywalibyśmy je zupełnie innemu stworzeniu, nie przeczuwając, że w nich właśnie tkwiło to, czego tak skwapliwie poszukujemy?

W bajkach i podaniach spotykamy się zawsze z czemś podobnem. Mówią nam one bądźto, że ludzie przed wiekami byli karłami lub też odwrotnie olbrzymami, jednookimi cyklopami, ludźmi leśnymi o koźlich nogach, spiczastych uszach i ogonie. Gdy po raz pierwszy odnaleziono kości mamuta, sądzono, że należały one do jakiegoś olbrzyma, Goga czy Magoga, lub do św. Krzysztofa. Tym razem okazało się to niedorzecznością; mniemane kości ludzkie były kośćmi słonia i nie miały żadnego związku z człowiekiem pierwotnym. My jednak, ludzie współcześni, mamy już coś lepszego, niż takie domysły, mamy pewne naukowe dane na to, że nawet nie w tak odległej epoce istnieli ludzie, którzy rzeczywiście wyglądali odmiennie od wszystkich żyjących.

Posiadamy, jak wyżej wspomniano, szczątki kości ludzkich z epoki lodowców, z czasów mamuta. Ludzie ówcześni, którzy w stosunku do najdawniejszych epok są nam znacznie bliżsi, pod względem kultury nie stali wiele niżej, niż niektóre ludy dzikie czasów obecnych. Toż i dzisiaj w Ameryce południowej są plemiona, nie znające wcale