bolsche007701 djvu

77

i powstają dwie komórki. Pr zez dalsze rozszczepianie się powstają z tych dwuch cztery, ośm i więcej, póki się nie utworzy cały pęczek komórek. Wewnątrz tego pęczka jest wolna przestrzeń, i powstaje zamknięty na zewnątrz pusty pęcherzyk. W jednym punkcie tego pęcherza powstaje wgłębienie coraz większe, tak jakgdyby na niego kto palcem naciskał. Zwolna tworzy się z niego kielich o dwóch ścianach, wciśniętych jedna w drugą, z szerokim zewnętrznym otworem. Komórki ścianki wewnętrznej stają się komórkami żołądkowemi, zewnętrznej skórnemi, otwór kielicha ustami, i oto gastrula gotowa. (Patrz rys. str. 81).

Cały ten proces jest typowym, powszechnym i powtarza się wszędzie, tam nawet, gdzie gastrula ma cokolwiek odmienną postać. Zaczyna się nieodmiennie od podziału komórki jajkowej na dwie i więcej, tworzą one zawsze kulę w postaci morwy, zawsze dążą do utworzenia pęcherzyka czyli kuli wydrążonej i zawsze w końcu dochodzą do postaci gastruli lub czegoś podobnego przez dwuwarstwowy układ komórek, przez pierwszy podział masy jednorodnej na dwie warstwy budowy.

• Embrjologiczne prawo oczywiście dosięgać musi tutaj szczytu swej konsekwencji i nie dopuszczać wyjątków, jeżeli w ogóle ma mieć jakieś znaczenie. Te pierwsze ruchy mechanizmu życiowego są i dziś zupełnie jednakowe u wszystkich zwierząt, nie wyłączając człowieka. Cóż to znaczy?

Haeckel i tu podał wyjaśnienie stanowcze: Wszystkie zwierzęta, od najniższych do najwyższych, jako osobniki pochodzą od jednej komórki. To dowodzi, że pierwotne zwierzę, od którego wszystkie inne wzięły początek, było jednokomórkowe. Nie potrzeba zbyt bujnej fantazji, by sobie takie jednokomórkowe żyjątko wyobrazić. I dziś jeszcze żyją tysiączne rodzaje stworzeń, u których na każdą jednostkę przypada tylko jedna komórka. Dlaczegóżby zatem nie miały istnieć na ziemi wtedy, gdy się dopiero rozwój rozpoczynał?