CCF20110105000

!

rewolucja — ciągle pod wojskowym dowództwem polskim — na Syberię, ową w polskich oczach Ultima *‘hule tyrańskich rządów feudalnych. Wódz polski po bitwie nad Oką zapewnił wolność Rzeczypospolitej Syberyjskiej. Mickiewiczowskie zatem Okopy św Trójcy znalazły się na Syberii — w przeciwieństwu* do Krasińskiego Okopów św. Trójcy, które ze znanych nam już powodów tkwiły mocno nr. wschodnich ziemiach kresowych dawnej Polski.

Drugim utworem Mickiewicza wyrastającym fabularnie z karbonarskiego planu rewolucji powszechnej to jego francuska Historia. Przyszłości, z której pozóslaly fragmenty dwóch redakcji. Tym razem punktem wyjścia jest prawowity pla*-. karbonarski przewidujący początek rewolucji wc Francji. Inną już jest rzcczg, ze Mickiewicz — usposobiony jak najbardziej krytycznio do rzeczywistości francuskiej -- korzysta z okazji, aby uwydatnić niezdolność czy niedojrzałość francuskiego rewolucjonizmu do przedsięwzięcia o takim rozmachu.

Mimo dysproporcji pomiędzy wielkim utworem Krasińskiego a oboma drobnymi utworami Mickiewicza, istnieje pomiędzy nimi pokrewieństwo poprzr:. wspólne im źródło tematu i fabuły. Trzeba podkreślić, że tylko ci dwaj poeci --

0    ile nam wiadomo — przerzucili w kategorie literackie gotowy temat tkwiąc, w karbonarskich planach rewolucji powszechnej, że tylko oni dostrzegli w niu: potężny dynamizm, godny wielkiej poezji wybiegającej w przyszłość, poezji zwia • zancj z życiem. Toteż jeśli Krasiński poprzez pokład „barski” w Nie-BoskieJ zyskuje miejsce w szerokim kręgu romantycznych poetów gloryfikujących konfederację barską stając chronologicznie na ich czele, to poprzez poetyckie podjęcie karbonarskiego planu rewolucji powszechnej jesf. bliski jedynie Mickiewiczowi. Podjęcie tego samego tematu, a zwłaszcza jego równoczesne wydobycie z głębin

1    wirów rzeczywistości pozaliterackiej — bliskość taką stwarza, a zarazem świadczy o powinowactwie dwóch indywidualności twórczych. Toteż — w świetle naszej hipotezy — przestaje być rzeczą dz<wną to. co jednak musiało wydawać się dziwne, że nie kto inny, jak właśnie Mickiewicz, i tylko jeden Mickiewicz, mimo odmiennej postawy ideowej i mimo odmiennego stosunku do karbonarskich, planów rewolucji powszechnej — lak ongiś, jak od innej znów strony w dobie wykładów w College dc France — przeniknął Nie-Boską entuzjastycznym zrozumieniem, żc stal się jej gloryfikatorcm, tym, który powitał z uniesieniem jej europejskie horyzonty myślowe, i tym, który wyznaczył jej raz na zawsze trwałe miejsce w przyszłym polskim teatrze ludowo-narodowym.¹’

Rozprawa la była zreferowana na Sesji Naukowej poświęconej twórczości Krasińskiego. zorganizowanej w maju 1959 r. przez Instytut nadań Literackich PAN'. Jej prz.-druk ukaże się w księdze referatów z tej Sesji.

Plcrre-Luc Cicćri. Projekt dekoracji do baletu Syi/uta.

Makieta. Pa rył, 2832

Zbigniew Raszewski

O TEATRALNYM KSZTAŁCIE ..BALLADYNY"

..Gazety czytam zawsze w ogrodzie Tuiłłeries — napisał Słowacki wkrótce po przyjaździe do Paryża — gdzie 2a jedną gazetę płaci się sous — to jest dwa i pól sroszą". W początku następnego roku (1832) tak opisywał swoje życie ..bardzo jednostajne": ,.Z rana wstaję, o godzinie 10 piję herbatę w domu. patem piszę, potem idę czytać gazety".¹

Objaśniono już wiele szczegółów z życia Słowackiego, ale nikt nie ustalił jeszcze. co wyczytał we francuskich gazetach. Jest to zaniedbanie, bo sam Słowacki wspomniał np.. jakie znaczenie miała estetyka i krytyka dla życia teatralnego we Francji. Napomknął o tym w Beniowskim i wiemy nawet dlaczego.

W r. 1834 przeczytał w czasopiśmie krajowym, że jakiś Kukolnik wystawił w Petersburgu >: powodzeniem swoją tragedię. Słowacki przypuszczał, że to

153