trat integracyjnego i ekstegracyjnego charakteryzuje continuum rozwiązań umożliwiających dzieciom z uszkodzonym słuchem rozwój na miarę ich możliwości.
Wychowanie dziecka z uszkodzonym słuchem w danej formie organizacyjnej — integracyjnej, ekstegracyjnej bądź pośredniej wymaga znajomości pozytywnych i negatywnych wpływów określonej drogi kształcenia i wychowania oraz podjęcia decyzji czy konkretne dziecko, stanowiące zawsze indywidualną, jedyną w swoim rodzaju osobowość, powinno się kształcić np. w zwykłej szkole i jakiej wtedy będzie wymagać dodatkowej pomocy, czy dziecko z totalnym uszkodzeniem słuchu powinno uczęszczać do szkoły dla niedosłyszących lub może do zwykłej szkoły (masowej), czy przejście tego dziecka do szkoły dla niedosłyszących bądź szkoły masowej powinna -poprzedzać nauka w szkole dla dzieci głuchych itp. Podstawą udzielenia odpowiedzi na te pytania, obok konkretnego doświadczenia, które daje wychowawcza praktyka, jest przede wszystkim diagnoza różnicowa1'. Postępowanie diagnostyczne, interdyscyplinarnie pojmowane, po uwzględnieniu stanu rozwoju fizycznego, emocjonalnego, społecznego i umysłowego, umożliwia dopiero określenie najbardziej odpowiedniej formy organizacyjnej kształcenia i wychowania dla każdego indywidualnego dziecka z uszkodzonym słuchem.
Armin Ldwe11 wymienia 9 różnych stopni szkolnej integracji i szkolnej izolacji (segregacji). Integracja w izolacji, którą określa jako pełną integrację, może się przejawiać w trzech formach:
0 — dzieci z uszkodzonym słuchem uczą się wśród dzieci słyszących
w zwykłych klasach bez odpowiedniej specjalnej pomocy,
0 — dzieci z uszkodzonym słuchem uczą się wśród dzieci słyszących :
w zwykłych klasach z dodatkową specjalną pomocą,
R — dzieci z uszkodzonym słuchem uczą się wśród dzieci słyszących \ w zwykłych klasach z odpowiednią specjalną pomocą, z ewentualnym dodatkowym nauczaniem (korepetycjami).
^Integracja częściowa może z kolei występować w dwu formach. \
specjalne, które w poprzednich trzech for-
mach jedynie (ewentualnie) uzupełnia naukę w szkole zwykłej. Te dwie formy charakteryzują się tym, iż:
• — dzieci z uszkodzonym słuchem uczą się w specjalnych klasach w zwykłych szkołach, uczestnicząc jednak także w niektórych lekcjach razem z dziećmi słyszącymi,
■ — dzieci z uszkodzonym słuchem uczą się w specjalnych klasach mieszczących się w zwykłych szkołach, nie uczestniczą jednak w zaję-
B Patrz: H. R. Mykłebust, Auditory disorders in children. A manuał for Mfferential diagnosis, New York 1964, a także A. Ldwe, Hdrgeschadigte Kinder..^ Jv., 1 2S—22.
1 A. Ldwe, Hórgeschddigte Kinder..., jw., s. 17—18.
Pełna izolacja szkolna i pozaszkolną (pełna dotyczy:
ciach razem z dziećmi słyszącymi. Kontakty mają miejsce poza lekcjami.
Izolacja szkolna -według Lówego mote nM ftM| lacji (częściowej segregacji) oraz pełnej izolacji SHHj^l (pełnej segregacji). Częściowa izolacja może priyjęi b — izolacji jedynie szkolnej. Po nauce. BI z chem wracają do domów rodzinnych;
• — izolacji szkolnej i pozaszkolne}, z tyaa fte kM t słuchem wracają do domów rodzinnych jedynie Bk bhM|
* — dzieci z uszkodzonym słuchem dodatkowo głuchoniewidomych, które uczą się w siołach'; tami,
* — dzieci z uszkodzonym słuchem jednocześnie opdftkbtlM^^^H słowo, przebywających w zakładach opiekuńczymi.
W Polsce obserwujemy różne formy inlłgraajl Znajdujemy zarówno przypadki uczenia sią dzeniem słuchu w zwykłych szkołach, jak też klaay dla dadMftr słyszących w szkołach masowych. Nie we WBEyaHdfeli no-wychowawczych dzieci mogą w piątek po zajęciach wyjechad dwa dni do domów rodzinnych, jak to się dzieje w bogatszych kt*&H|H w których szkoły rozporządzają własnymi autokarseal wbz ;kanMH z pomocy rodziców posiadających własne samochody. nia organizacja tych wyjazdów oraz stosunkowo bhako °d żonę miejsca zamieszkania umożliwiają przełamanie izolacji adMflflfl i pozaszkolnej. Przykładem takiego rozwiązania jest r.p. Ośrodek driMpr no-Wyehowawczy dla Dzieci Głuchych w Poznaniu.
Integracyjne i ekstegracyjne formy wychowania i kształcenia 4§MH z uszkodzonym słuchem mają zarówno koi tyjlM, cechy. A. Lowe58 wymienia ich kilkanaście, podajemy )*
Skutki ekstegracji
Skutki integracji szkolnej
Mniejsza motywacja do aoówenia
Niższy poziom językowy, spra ności i wyrazistości w
w Za A. L5we, Hórgeschddigte Kinder—, jw.. s. 18—18-
Wyższa motywacja do mówienia