h śmiechowi towarzyszą i ' *""'h warunkach są
czy nnosei c różnic te* zko\e). Cha
>> z •*
ną ce°M o^ć- kU P. mieniony
^ie^eg°"-< V, Lhu Ris»s' P°?
»śb"echa zasad/w odr« ^ iciś\c »\«
cywilizacyjnego: postępujących dążeń do panowania nld ĆJ*®'' JS* jSm,^8°;onSm /wyCZ? wiSU***'- Tu >
J________... iuor» rwłrnrhAn tmlnob m-ł.: . ‘ ,tr*nC>n' - . ..Mn reg'°t“ - r.-intach re& • .a^uA bv\ On 3
mem jest przyczyna śmiechu i ewentualnie rui
Sama materia ---w Jego
posługuje się
czym: Objawienie religijne nie może być dwuznaczn^S 1 coS
sporne. Śmiech jest niemożliwy wobec doświadczeń l*Z!**< 1 ^
sporne
a takimi są z definicji objawienia.
Reformacyjne ataki na śmiech należą po C2ęścj d
docznego w poskramianiu jego odruchów. Jednak ważnie ' aspekt powagi ducha, którą można pogodzić z „radością lituil , I nie wymagającą bynajmniej okazywania rozbawienia. Z druje^ ny w warunkach zbiorowego przeżywania (i to nie tylko u ludzi% uduchowionych) trudno dać jakiś wyraz uczuciu radości Radu-się. wesoły wam dzień nastał! - To znaczy niby co mamy robić Jedyną dostępną formą uzewnętrznienia radości, choćby najbardz* liturgicznej i duchowej, musi być przynajmniej pogodny wyraz toi rzy i uśmiech. Jak powiada Kazanie praskie (ok. 1430):
A mówi tu Krystus dwie słowie twardzie nam grzesznym Wiesiek* a; a radujcie; wiesieleme bywa zewnątrz, ale radowanie wnąlrz: i chce on. bychom n-tako wnątrz się przeciwieństwu radowali, aż bychom i zewnątrz to pokazowili te-dziem a przeciwnikom, nie abychom je na więcszy gniew przywodzili, ukazując kii niedbałość, ale aby laka była nasza wiara a nadzieja w Budzę, eże nadzieja odphr. niebieskiej, prze jąż tę to cirpimy przeciwność, jako bychom ją widzieli, jej radościami bychom się weselili.
W wymiarze indywidualnym chodziło zatem jedynie o skuteczne „rozśmieszenie wiernych w dniu rezurekcji, aby był to di3 J nich dzień radosny jak w psalmie 118/117, 24. W wymiarze zbio-rowym wykorzystano taki rodzaj znaku, który można pr/ckazac y o egzystencjalnie. Nie można śmiać się na piśmie. Nie można ez przeżywać radości nie czując jej, a jedynie o niej mówiąc. Kto
dv ci UJC \,radujmy n,c powinien tego robić z ponurą miną... K«e* W obccności innych, wysyłamy sygnał radości (lub S śSa)MtorzystaJąc ze szczególnego środka przekazu, jakim
L śmiechni 3 T Zl°ŻOny znak sk,ada« si?: wyraz twarzy (mim'-
a wreszcie ’Jth.0WaniC C‘ala (ecst śmiechu: rytmiczne wstrząsy-okdlizacja (chichot, parsknięcie, wybuch śmiechu)
z wymieniony^ > sam objaw
znakiem
r»»-
vego . aby uruchomię u.....v
zasadzie odruchu Risus paschalis )cst i
czenie tak ściśle zależy od czasu i miej-kulturowym, jak wiele ^ ; Avvr
ązystencjalnym,
mże pozostał tylko regionu innowacji pojawiających się w kościołach reglom, awerdzany (np. pucz abpa Salzburga) gdzie indziej bvl
-nv i nie przyjęty. J -
„ gatunkiem lub tylko konwencją sty-ze ,a^tv. zarządzenia,
>bv tu?
mierzą uin..,.. „ 'di
czych) lub tylko stylistycznych
>pek prawa czartowsKieg«/ -
1.....nierw szych częściach czerpie z
—*» nrawo rzymskie.
wany
rzedrzeźnianym gatunMc. .
•ksty prawnicze i państwowe: dekrety. z,ui/^^
e, królewskie obwi ~ <,,n*wersaly), regulaminy.
ii/,u<M tu odróżnić ^ytuiK 7*m
mierzą ośmieszyć sędziów, od z*
" ~ ^\\s\\ie7siye^.
s ki ego zdaniem wyu... .
* —/urnie z późnośrednio-
Często pi /<vu..
, są teksty prawnicze i
pisma urzędowe, królewskie obwieszczenia (uniwei.,..-.,,
Znowu trzeba tu odróżnić sytuację, ktcóy tekst ze stery sądowej za-' —i /iów. od zastosowań pragmatycznych (poznaw-
■matyc
Znowu
/dawcy
Artura
Fosiępt n ,
Benisa (1S92). w dwu pierwszyzn wiecznej literatury popularyzującej nowe prawo
Literatura ta. rozwinięta ogromnie bujme w wieku XIV ‘ źródła
celuszcr/yć wśród nieue/om..,
prawa, znajomość najważniejszych zasad a ee0W
i przepisów prawa powszechnego (rzymsko- ano
n . , taWich zastosowaniach
Posługiwano się me tylko zwy ^ 61nymi gatunkami jak
wierszami mnemotechnicznymi, ale 1 \ _ \ rty jo gry. wymysł0" chartiludia (pomoc naukowa wykorzystując* wrcszcje kazuistyką. na pr/.ez franciszkanina lhomasa N l‘rnc $athamie (ponad Najsłynniejszy jest korpus tekstów / mczech). Przedstawiały
inkunabułów z tego gatunku w samyc m niebieskim ^
proces, „prowadzony przez czarta pr/x . icm WSzelkich dro ia-
ciw ludziom lub też Chrystusowi, z zac zgowych formalności prawnych .
294
295