Scan025 (2)

r

opłacane ryczałtem, raczej bierno doznanie, jakie otrzy. jnnjes7 w zamian za swoje dolary. W tych nowych przybytkach, które zagospodarowują wolny czas dzieci wyposażonych w gotówkę, rodzic** /.ostali zredukowani do roli ochroniarzy z portfelami.

W „dorosłej kulturze", bardzo poważnej i dojrzalej - bilans musi być przecież poważny paradoksalne jest to. jak spiskuje ona. by wykorzystać swa wolność, nie winna spontaniczność* i proste uczucia dziecka ilo sprzedawania lego, co ma rta sprzedaż. W rezultacie powstaje bardziej dziecinna, mniej wolna i mniej zdyscyplinowana cywilizacja - nie „zanik dzieciństwa" (jak Neil 1’ost-man w poprzednim pokoleniu zatytułował swoja książkę). ale zanik dorosłości, ponieważ dzieciństwo przynosi gospodarce konsumpcjonizmu o wiele większe zyski.

Owiązany z tym paradoks przejawia się na pracoholicz-nym rynku amerykańskim, gdzie „wolny czas" i „wesołe widowiska" są wszystkim, tylko nie wolnym i wesołym, i gdzie ludzie pracują więcej godzin ni/ w Idóiymkolwiek innym z uprzemyskiwionych krajów - nie na chwalę pracy, ale ze względu na spodziewaną satysfakcję, juką przyniesie im zabawa. Nikt nie wkłada tyle wysiłku i energii-w zabawę i spędzanie czasu wolnego, co amerykańscy konsumenci. Rekreacja oznacza tutą) wszystko prócz lenistwa. Nie ma mowy o trzydzicstopięciogodzinnym tygodniu pracy na wzór francuski - len skrócony tydzień pracy, ustanowiony przez prawo, jest obecnie obiektem szyderstwa w krajach Europy, którym zależy na naśladowaniu Stanów Zjednoczonych. Nie ma mowy o sześciotygodniowych wakacjach, podczas których biznes niemalże zamiera na eałe lato. jak w Berli nie czy Madrycie. Żadnego oryginalnego slow food na wzór uroczego ruchu powstałego we Włoszech, który pragnie zagrodzić drogę McDoiiald’sowi.

W postmodernistycznej gospodarce kapitalistycznej trzeba się ciężko napracować, żeby wygodnie żyć. Kupu-jącc społeczeństwo potrzebuje konsumentów rozporzą dza.iąeych mnóstwem wolnego czasu, ale w rzeczywisto ści pozostawia niewiele czasu na cokolwiek innego niż konsumpcja i ciężka praca służąca opłaceniu konsump cji, konsumenci więc rzadko czują się wyluzowani lub wolni. Podróż do miejsc, gdzie spędzają wakacje, wcale nie oznacza urlopu od kupowania. Zakupy robi się na lotniskach i dworcach kolejowych, w parkach tematycznych i kasynach, wzdłuż autostrad, którymi jedzicmy na urlop, i w miejscowościach wypoczynkowych, w każdym hallu hotelowym, a także przez telewizję i Internet w hotelowym ix>koju.

Konsument czerpiący / r ogu obfitości widowiskowych produktów, jakich dostarcza ciężko pracujący, wytwarzający je w nadmiarze przemysł rozrywkowy, musi pracować jeszcze ciężej niż ich wytwórcy, żeby wszystko wchłonąć. Czy ktokolwiek jest w stanie nadążyć za filmami, programami telewizyjnymi, propozycjami z Internetu, grami wideo, ściąganą z sieci muzyką i zawodami sportowymi, czyli wszystkim, co składa się na nowy chleb i igrzyska współczesnego rynku? Ktoś, kto chce być nu bieżąco w którejkolwiek z tych dziedzin, nie może szczędzić trudu i musi narzucić sobie dyscyplinę. Jeśli lego nie robi. gospodarka rynkowa zaczyna się chwiać. Nic dziwnego, że rekreacja, wciśnięta między wydłużone godziny pracy, sprawia często wrażenie pełnoetatowego zajęcia. Jeśli, jak oznąjmił Dan Cook, dzieciństwo nakręca kapitalizm, niech dzieciaki zabiorą się lepiej do roboty.

¹ Don CwK. Luochtoi Jląpcsi/wti? Kuli (nul iłw Markelpiace, Thm cu/i iVnrn, 20 sierpnia 2001. ww\v.li:im;ig;irinc,oTp..

" Ksiażła Philijtfma Arie; H&ori.a    driiinkn i nut-.inn Ui ĆaiP-

nyeh CiuwcA <{jr«d. Maryn* Ochab. Majabut. Gdańsk 1995) to pierwsze chyUi wsjMitcsrenc opi8cwanie, kłótt ni* lylk<i pr/yriajc driccifuty/u Jii-tłorię, ale i |*jnkt wyjścia Ne-il PosUiian rozwija Koncepcie, lęndnif zlrtń-«t „współczesne Dmiecie dimwtośri lr> w znaczny -niiei-tó wytwtir prasy

175