skanuj0092

14 WSTĘP

two do nowych potrzeb? Wypada nawiązać do idei „tworzenia Europy wiedzy” sformułowanej na posiedzeniu Rady Europejskiej w Lizbonie w marcu 2000 roku. W myśl przyjętych założeń Unia do 2010 roku powinna mieć najbardziej dynamiczną i konkurencyjną gospodarkę na świecie, opartą na wiedzy, zdolną do trwałego wzrostu. Aby urzeczywistnienie tych założeń było możliwe Rada Europejska przyjęła pewne ogólne cele strategiczne (23 i 24 marca 2001 roku w Sztokholmie) oraz cele wymiernie określone, które należy osiągnąć do 2010 roku. Brak ich realizacji oznacza porażkę edukacyjną, a zatem źródło sukcesu tkwi w efektywnej realizacji celów. Czy UE jest w stanie urzeczywistnić swe zamierzenia? Obawy wynikają ze słabości systemów edukacyjnych państw' należących do Unii. Najważniejsze z nich to: deficyt inwestycji w zasoby ludzkie, przyciąganie przez kraje członkowskie mniejszych zasobów talentów, zbyt mała liczba absolwentów szkół wyższych pozostających w Europie. Jak powstrzymać drenaż? Europa jest największą na świecie „fabryką mózgów”. „Uczelnie w 25 krajach UE opuszcza co roku 2 min 800 tys. magistrów. To więcej niż w Stanach (2,1 min) i Japonii (1,1 min). Tu też najwięcej młodych ludzi w wieku 25 do 34 lat siada do pisania doktoratów. (...) Jak zatrzymać badaczy w Europie? (...) Jeśli Europa będzie nadal wydawała tak mało pieniędzy na badania, przegra z kretesem wyścig cywilizacyjny z Japonią i USA”¹ W tym kontekście pojawia się wątpliwość, czy w realiach gospodarki naszego kraju nie kształcimy bezrobotnych? Wprawdzie wyższe wykształcenie nadal najskuteczniej chroni przed bezrobociem. Jednak to właśnie wśród magistrów i licencjatów w ostatnim czasie rośnie najszybciej².

W poszukiwaniu źródeł sukcesów i niepowodzeń nie można pominąć zagrożeń i złożoności cywilizacyjnych wobec których coraz częściej staje edukacja. W porę niedostrzeżone uniemożliwiają sukces. „Żyjemy na początku XXI wieku w «zawieszeniu», «na rozdrożu» i w swoistej «międzyepoce». Zagrożenia świata XXI wieku są ogromne. Świat dzisiejszy godzi się na nieograniczoną informację, demokrację i wolność, a w konsekwencji także na relatywizm i konsumpcjonizm.

{tiuli...... ■ pi/cważa nad «być». Kryzys autorytetów osób, nauki,

i. im ji . . iii. liów społecznych i politycznych utrudnia rozumie-. ,    ..i* mi.’prawdy, wolności i podmiotowości oraz walkę o ich

i »    ..|.. . inim w życiu ludzi”¹⁴. „Społeczeństwo w XXI wieku

. i ...................... «ja» i upadkiem wszelkich wartości

i u . .... li ³ Wobec wyzwań XXI wieku, narastających patologii ,_Mi., . .. i n | .ii >1 il dialogu nabiera szczególnego znaczenia. Głębokiej

ił . ,. ... ......i system wartości jako podstawa wychowania i waru-

i i ....... i\. . ncj, wielokulturowej egzystencji. Z troską odnieść się

i |.i.>lilcin6w wychowania i opieki nad dzieckiem, zwłaszcza

mm........mm, chorym, zagrożonym, uwikłanym w „dramaty socjali-

tKiM i-., iir.iyiucji systemu oświaty przenika erozja moralna, która

h , 11.....1/i. d/iny naszego życia. Świadczą o tym niechlubne wyda-

, m ni......1 . ,ni.mc przez media; to swoiste oświatowe porażki: „sprawa

. ... i , il. ia związana z koniecznością powtarzania egzaminu

.........In. )..» w województwie opolskim, „przekręty” na egzaminach

... i. ,. .li, .dc także „nagminne ściąganie, podrabiane licencjaty,

i.i! ......... piacc magisterskie, plagiaty nawet wśród uniwersyteckiej

* "'u " Mi |cw gronie państw Europy, także w dziedzinie zachowań mmii .i., i I. i u spektowania prawa powinniśmy się dostosować do stan-

......i, , unii >f jsk ich. Nie da się tego uczynić bez zdecydowanych działań

...    . ..I nowy moralnej naszego społeczeństwa, która nie jest możliwa

i .. i,■ icdniego wychowania młodzieży¹⁷. Dlatego rozważyć należy ,p ... pioblemy edukacji, analizować złożone kwestie aksjologiczne, Hp.i.l. m\ wychowania w rodzinie, odnieść się do zagrożeń i złożoności ni i.l. . ,ncgo świata, który „to świat na zewnątrz szkoły stał się *..|.i lnic io/ny od świata do którego szkoły (...) przygotowywały swoich

...... uików”¹⁸. Ubóstwo, choroby, zanieczyszczenie środowiska,

i.. i. i loryzm, fanatyzm - czy można spodziewać się ich kresu, gdy m. i ,, |, t mikl ludzi ma na swe utrzymanie niecałego dolara dziennie,

1

   A. Hołdys, Popyt na mózgi, „Gazeta Wyborcza” 6. 07. 2004. Autor donosi, iż miarą przepaści między tymi dwoma krajami a naszym kontynentem jest m.in. liczba naukowców na 1000 pracujących. W Japonii wskaźnik ten wynosi ponad dziewięć osób, w USA-ponad osiem, w Unii Europejskiej - poniżej sześciu.

2

   Już co trzeci absolwent bez pracy w Świętokrzyskiem i na Lubelszczyźnie ma dyplom wyższej uczelni [w:] K. Sadłowska, Nie każdy dyplom pomaga, „Rzeczpospolita” 2004, nr 58 (6741).

3

V, Hunach, Kultura pedagogiczna i wychowawcza szkoły, „Wychowanie na co i i '(HM, nr 7-8, s. 11.

,,1'onicdzialek - „ja”, wtorek - „moje”, środa - luz, czwartek - blues, w piątek ....,1,. • ...bolę - bunt, a w niedzielę - bezsens”. Tak uważają uczestnicy IV Międzyna-. i .... | Kiuilcrcncji Naukowej „Państwo i społeczeństwo w XXI wieku” zorganizowanej • i . .kowską Wyższą Szkolę im. A. Modrzewskiego (30.05. - 1.06.2004); cyt. za J. Wor-■ i . / A sphzja egoizmu, „Forum Akademickie” 2004, nr 7-8, s. 17.

¹ I (łieśla, Ściąganie wciąga, „Polityka” 2004, nr 22 (2454).

M. Szymański, Rok bulwersujących zdarzeń, „Nowa Szkoła” 2004, nr 6.

"    /.. Hauman, Razem - osobno, Kraków 2003, s. 116.