str11701 djvu

O POLITYCE I PACYFIZMIE

sów poprzednich, że wywołały go zupełnie nowe stosunki, będące skutkiem szybkiego postępu w rozwoju metod wytwarzania:    wyprodukowanie

ilości dóbr, niezbędnych do utrzymania przy życiu ogółu, wymaga obecnie zastosowania drobnego ułamka energji wytwórczej, którą rozporządza ludzkość. W warunkach całkowicie wolnej gospodarki społecznej okoliczność ta staje się nieuchronnie przyczyną bezrobocia. W warunkach takiej gospodarki, których nie będziemy tu analizować, przeważna większość ludności musi w pracy najemnej zdobywać minimum egzystencji. Z pośród dwóch fabrykantów, w jednakowych okolicznościach wytwarzających towar tego samego rodzaju, taniej produkuje ten, który zatrudnia mniejszą liczbę robotników, a więc ten, który w granicach naturalnej właściwości ludzkiej zmusza poszczególnego robotnika do najdłuższej i najbardziej intensywnej pracy. Ma to ten nieunikniony skutek, że uwzględniając stosowane obecnie metody pracy, tylko pewna część siły roboczej może być zużyta. Podczas gdy tej części używa się w sposób nierozumny, cała pozostała siła robocza znajduje się automatycznie poza nawiasem procesu wytwarzania. Wskutek tego spada zbyt towarów i rentowność. Przedsiębiorstwa dotyka ruina finansowa. Bezrobocie wzmaga się w dalszym ciągu, a wraz z niem zmniejsza się zaufanie do przedsiębiorstw

107