str23301 djvu

NAUKA

oddziaływające na ruch gwiazd, i siła ciężkości są w istocie identyczne. Dopiero zespół

(Prawo ruchu) więcej (Prawo przyciągania) tworzy ów wspaniały gmach myśli, który na zasadzie wiadomości o stanie systemu w jednej chwili, pozwala obliczyć, jaki był wcześniejszy stan tego systemu i jaki będzie późniejszy, o ile zjawiska te dokonywają się wyłącznie pod wpływem sił ciążenia. Zwartość logiczna Newtonowego systemu pojęć polega na tern, że w charakterze przyczyn przyspieszenia ruchu mas danego systemu występują w nim tylko właśnie same te masy.

Naszkicowana tu podstawa pozwoliła Newtonowi objaśnić do najdrobniejszych szczegółów ruch planet, księżyców, komet, a nadto przypływy i odpływy oraz precesyjny ruch ziemi — był to majstersztyk dedukcji niebywałej wprost wspaniałości. Cudowne zwłaszcza wrażenie musiała wywierać świadomość tego, że przyczyna ^ruchów ciał niebieskich jest identyczna z ciężkością, tak dobrze znaną nam z codziennego doświadczenia.

Ale nie na tern tylko polegało znaczenie dzieła Nawtonowego, że stworzyło ono użyteczną i logicznie zadawalającą podstawę właściwej mechaniki. Znaczenie jego polegało jeszcze i na tern, że aż do końca XIX stulecia system Newtona stanowił program każdego badacza w zakresie fizyki teoretycznej. Wszelkie zjawisko fizyczne należało

213