89
Nie oznacza (o jednak, że użycie środka wojskowego zmalało. Pomimo delegalizacji wojny napastniczej potencjał wojskowy pozostaje ciągle czynnikiem o pierwszorzędnym znaczeniu pod względem oddziaływania na stosunki międzynarodowe. W dobie dzisiejszej istotne znaczenie ma podział broni, jakimi dysponująsiły zbrojne, na broń konwencjonalną i broń masowego rażenia1'. Posiadanie broni nuklearnej stanowi oznakę statusu mocarstwowego danego państwa. W praktyce jednak państwa ją posiadające ostrożnie podchodzą do myśli ojej użyciu, gdyż. zdają sobie sprawę z lconsekwencj i takiego posunięcia. Liczne badania przeprowadzone w różnych krajach przez specjalistów reprezentujących różne dyscypliny naukowe i orientacje polityczne niezbicie dowodzą, że ludzkość nie przetrwałaby wojny nuklearnej46.
Rozbudow[anie potencjału wojskowego państwa, w tym broni nuklearnej służy raczej podniesieniu jego prestiżu na arenie międzynarodowej oraz oddziałuje odstraszająco na potencjalnych przeciwników i rywali47. Państwo silne, o dużym potencjale wojskowym budzi respekt wśród innych uczestników stosunków międzynarodowych4®. Jednakże zbytnie zbrojenia wojskowe państw w konsekwencji ptwadzą do wyścigu zbrojeń, który w dłuższej perspektywie rodzi negaty wne konsekw cncje dla wszystkich jego uczestników'. Ze zjawiskiem wyścigu zbrojeń mieliśmy do czynienia w okresie zimnej wojny, a głównymi jego uczestnikami były ówczesne mocarstwa światowe: Związek Radziecki i Stany Zjednoczone. Dla uniknięcia negatywnych konsekwencji takiego procesu pojawiły się w stosunkach międzynarodowych trendy kontroli zbrojeń i rozbrojenia, które mają powstrzymać zbyt daleko idące procesy zbrojenia państw, a w przypadkach niektórych rodzajów- broni doprowadzić do ich stopniowej likwidacji4’.
3.3.2. Zagraniczna obecność wojskowa
Utrzymywanie sil wojskowych poza granicami terytorium państwowego jest utożsamiane, w niektórych krajach, z zapewnianiem bezpieczeństwa narodowego i międzynarodowego. Rozlokowanie wojsk za gramcąmoże przybierać różne formy np. stale stacjonowanie, rozmieszczenie sprzętu i wojsk na strategicznych pozycjach, utrzymywanie baz wojskowych, dyslokacje połączone ze wspólnymi ćwiczeniami, wizyty w obcych portach i jednostkach, kontakty pomiędzy siłami zbrojnymi państw- sojuszniczych i zaprzyjaźnionych. Współpraca z sojusznikami obejmuje także takie działania, jak: przeprowadzanie wspólnych ćwiczeń, koordynowa-
45 Remigiusz Bicrzanek, Współczesne stosunki międzynarodowe, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1980, s. 56-67.
40 Comprehemhe Stucfy on Nudear Weapons, New York: United Nations 1981.
ł? Szerzej zob. Wojciech Multan, Bezpieczeństwo międzynarodowe ery nuklearnej, Warszawa: PISM 1991, s. 70.
4S Por. Ryszard Zięba, „Wojskowe aspekty napięć międzynarodowych”. Stosunki Międzynarodowe, 1987, t. 7, s. 47—49.
49 Szerzej zob. Barry' Buzan, Erie Herring, TheArms Dynamie in WorldPolitics. Boulder: Lynnc RiennerPublishers 1998.