220 221 (11)

W procesie obliczania wielostopniowych wzmacniaczy impulsowych dużą rolę odgrywa tak zwany wyskok krytyczny f>_kr. Tak

<fX

Rys. 5-45. Zależność znormalizowanego czasu ustalenia i wyskoku od współczynnika o korekcji wielkiej częstotliwości

nazywany jest wyskok, przy którym wypadkowy wyskok wielostopniowego wzmacniacza z jednakowymi stopniami równy jest wyskokowi jednego stopnia, tj. wyskok ulegający zmianie przy zwiększeniu się liczby stopni wzmacniacza. Wartość wyskoku krytycznego zależy od układu korekcji wielkiej częstotliwości; w przypadku układów złożonej korekcji wartość wyskoku krytycznego zależy od parametrów układu.

W przypadku równoległej korekcji wielkiej częstotliwości wyskok krytyczny d_kr 1%.

5.7.4. Szeregowa korekcja wielkiej częstotliwości

Układ szeregowej korekcji wielkiej częstotliwości, przedstawiony na rysunku 5-46, przydatny jest do stopni lampowych wzmacniaczy częstotliwości akustycznych i nadakustycznych.

Rys. 5-46. Układ szeregowej korekcji wielkiej częstotliwości we wzmacniaczu

a) lampowym; b) tranzystorowym

W tym przypadku w przewód siatki sterującej jest szeregowo włączona indukcyjność L_s. Tworzy ona wraz z wejściową pojemnością roboczą następnej lampy C_u._ł/r i pojemnością dodatkową C_d szeregowy obwód rezonansowy. Przy wystarczająco dużej dobroci tego obwodu, na charakterystyce częstotliwościowej stopnia w zakresie górnych częstotliwości powstaje wzniesienie.

Przy korekcji tego rodzaju w stopniu pożądane jest posiadanie triody, ponieważ przy użyciu lampy ekranowanej o dużej wartości oporności R, niezbędna wartość indukcyjności L, staje się bardzo duża i trudno ją zrealizować w praktyce.

Szeregowa korekcja wielkiej częstotliwości przydatna jest także w przypadku stopni tranzystorowych. W tranzystorze pracującym w układzie ze wspólnym emiterem pojemność robocza złącza emiterowego C_£r, określana za pomocą wyrażenia (4.111), tworzy wraz z indukcyjnością dławika korekcyjnego szeregowy obwód rezonansowy, działający tak samo jak w stopniu na lampie elektronowej. Poprzez dobór indukcyjności dławika L, udaje się rozszerzyć pasmo przepuszczania stopnia w kierunku wielkich częstotliwości i zmniejszyć jego czas ustalania-

jeżeli pojemność wyjściowa obliczanego stopnia Cu.,,/ C_u.«/_r + 4- Cj, to układ równoważny dla zakresu górnych częstotliwości takiej korekcji jest analogiczny do układu równoważnego dla zakresu górnych częstotliwości stopnia transformatorowego z obciążeniem pojemnościowym; do jego obliczania mogą więc być wykorzystane wzory i rozważania przytoczone na str. 175. Uwzględniając, że w danym przypadku przekładnia transformatora p może być traktowana jako równa jedności, zaś C' = C_m + + C„,,_/r + Crf, otrzymamy wzory obliczeniowe dla współczynnika d_s, indukcyjności dławika korekcyjnego L, i pojemności dodatkowego kondensatora Cd według żądanej wartości wzmocnienia względnego Y_g = Y_mtx na górnej częstotliwości roboczej f_t:

(5.198)

We wzorach (5.198) symbolem R'_rg oznaczono sumę oporności R,g, określanej za pomocą zależności (5.31), i oporności czynnej dławika korekcyjnego przy częstotliwości rezonansowej. Ponieważ obliczenie wartości oporności czynnej dławika przy częstotliwości rezonansowej jest dość utrudnione wskutek tego, że wchodzi w nią również oporność strat w rdzeniu i inne składowe, w związku z tym w procesie obliczania można przyjąć R’_rt = = 1,5 R_rt. Jeżeli przy tym powstanie nadmierne wzniesienie charakterystyki częstotliwościowej stopnia, można je wyelimino-

221