239 (27)

12.2. BADANIA NIENISZCZĄCE ZŁĄCZY SPAWANYCH 239

kontroli złączy po spawaniu. Kontrola przed spawaniem obejmuje m.in. sprawdzenie stanu i wymiarów części, ukosowania brzegów, zachowania właściwych odstępów między montowanymi częściami i wymaganej czystości obszaru złącza. Podczas spawania sprawdza się m.in. usuwanie żużla po ułożeniu kolejnych ściegów, głębokość i profil żłobienia.

Kontrola po spawaniu (i naprawach) polega na obserwacji wzrokowej i pomiarach złącza w celu stwierdzenia, czy zostało ono wykonane zgodnie z projektem i czy nie wykazuje nieakceptowanych niezgodności (wad) powierzchniowych. Są to m.in.: pęknięcia, kratery, porowatość, podtopienia, wklęśnięcia lica i grani, nieregulamość kształtu spoiny, niewłaściwe jej wymiary, przesunięcie brzegów, nadmierne odkształcenia, odpryski itp.

W badaniach VT stosuje się (w większości stosunkowo proste i tanie) przyrządy i środki pomocnicze, takie jak szkła powiększające, przymiary liniowe i kątowe, spoinomierze, sprawdziany, horoskopy, endoskopy, wideoskopy, środki trawiące oraz intensyfikatory światła.

12.2.2. Badania penetracyjne (PT)

Badania penetracyjne umożliwiają wykrycie niezgodności zewnętrznych sięgających w głąb badanego obiektu, np. pęknięcia, przyklejenia na brzegu spoiny, porowatość, lecz nie wykazują głębokości ich zalegania. Jest to metoda bezciśnieniowa, w której wykorzystuje się zdolność wnikania penetranta w wąskie szczeliny. Penetrantem jest barwny (najczęściej czerwony) lub fluorescencyjny płyn o dużej zwilżalności, który nanosi się na oczyszczoną powierzchnię zwykle za pomocą natrysku (rys. 12.2). Po pewnym czasie (ok. 10+30 min) usuwa się jego

a)

c)

Rysunek 12.2. Zasada badań metoda penetracji barwnej: a) oczyszczenie powierzchni, b) naniesienie penetranta, c) zmycie penetranta z powierzchni, d) naniesienie wywoływacza