249 (24)

12.3. BADANIA NISZCZĄCE ZŁĄCZY SPAWANYCH 249

Rodzaje niezgodności spawalniczych wykrywane za pomocą badań prądami wirowymi to przede wszystkim występujące na powierzchni spoin czołowych: pęknięcia, przyklejenia, braki przetopu, porowatość, pęcherze kanalikowe, wyciek stopiwa. Metodą ET najczęściej bada się rury ze spoinami lub zgrzeinami wzdłużnymi w czasie ich produkcji i rury wymienników ciepła podczas ich remontów oraz szyny kolejowe.

Zaletami tej metody są: niski koszt i bardzo duża szybkość wykonywanych badań, możliwość jej automatyzacji oraz rejestracji i komputerowej obróbki danych, możliwość wykrywania niezgodności ukrytych np. pod powłoką malarską. Badania są przeprowadzane w sposób bezkontaktowy. Czułość i niezawodność wykrywania są wysokie; można wykryć wadę o głębokości ok. 0,1 mm. Skuteczność badań może być pogorszona przez stan powierzchni badanego wyrobu, np. zabrudzenie olejem, złuszczenia, chropowatość, odpryski spawalnicze, pokrycia przewodzące i nieprzewodzące prąd. Badania prądami wirowymi są przyjazne dla środowiska i mogą być prowadzone w miejscach trudno dostępnych lub niebezpiecznych dla personelu badającego.

Ograniczeniem tej metody jest brak możliwości określenia wymiaru nieciągłości. W złączach spawanych ręcznie, bez obróbki mechanicznej lica i grani spoiny, interpretacja wskazań bywa wątpliwa. Metoda nadaje się do obserwacji rozwoju nieciągłości już wykrytych i zmierzonych innymi metodami, przez porównanie wyników wskazań w kolejnych, okresowych badaniach.

12.3. Badania niszczące złączy spawanych

Niszczące metody badań złączy spawanych (również zgrzewanych, lutowanych, klejonych, naniesionych warstw) wykonuje się w celu sprawdzenia ich rzeczywistych właściwości. Na podstawie wyników badań można przewidywać spełnienie wymagań eksploatacyjnych dla złącza, warstwy, materiału podstawowego i dodatkowego, poznać przyczyny awarii lub zużycia konstrukcji, ocenić kwalifikacje spawacza lub operatora.

W zakres badań niszczących wchodzą:

—    badania mechaniczne;

—    badania metalograficzne makroskopowe i mikroskopowe;

—    badania chemiczne, np. odporności na korozję, składu chemicznego stopiwa.

12.3.1. Badania mechaniczne

Przedmiotem badań mechanicznych wykonywanych w spawalnictwie mogą być:

— materiały podstawowe w celu określenia ich właściwości i porównania z właściwościami złącza lub odtworzenia atestu materiału przed użyciem go na konstrukcję;